تأثير آنومالي دمايي بر ضخامت منطقه انتقالي گوشته بالايي در شمال غرب زاگرس با استفاده از امواج دورلرز

The effect of temperature anomalies on the thickness of upper mantle transition zone in northwest of Zagros using teleseismic waves

مطالعه ساختار پوسته و گوشته بالائي براي به دست آوردن مدلي دقيق از ساختار زيرسطحي زمين يكي از اهداف ژئوفيزيكدان ها است. در اين مطالعه به كمك تحليل تابع گيرنده P و با استفاده از زمان رسيد فاز تبديلي Ps در ناپيوستگي هاي گوشته بالايي (410 و 660 كيلومتري)، ضخامت منطقه انتقالي گوشته در شمال غرب زاگرس مورد مطالعه قرار گرفت تا وجود احتمالي آنومالي دمايي در منطقه بررسي شود. براي اين منظور داده هاي بيش از 1100 زمين لرزه دورلرز ثبت شده توسط ايستگاه هاي كوتاه دوره و باند پهن شبكه هاي لرزه نگاري كرمانشاه و خرم آباد و ايستگاه باند پهن سنندج از بدو تاسيس تا 2016 ميلادي با بزرگاي 5/5≥Mb و در فاصله رومركزي˚95 >D>˚30 مورد پردازش قرار گرفت. نتايج حاصل از اين پژوهش توسط داده هاي ثبت شده در ايستگاه هاي لرزه نگاري در شمال غرب زاگرس كه فازهاي تبديلي آنها در لايه هاي زيرسطحي واقع در منطقه سنندج - سيرجان و اروميه - دختر قرار گرفتند؛ نشان دادند كه مرز ناپيوستگي هاي منطقه انتقالي گوشته (410 و 660 كيلومتري) نسبت به مدل مرجع (IASP91) انحراف نشان مي دهند. در زمان رسيد فازهاي تبديلي از مرز دو ناپيوستگي نسبت به مدل مرجع (IASP91) به ترتيب حدود 1 و 2 ثانيه تقدم در رسيد مشاهده شد؛ كه اختلاف رسيد بدست آمده از فازهاي تبديلي منطقه انتقالي گوشته حدود 23 ثانيه است؛ كه اين اختلاف نسبت به متوسط جهاني s24)، 1) ثانيه كمتر است. نبود تاخير يكسان در رسيد مي تواند بيانگر ضخامت كمتر منطقه انتقالي در مكان قرارگيري نقاط تبديل باشد؛ كه احتمالاً ناشي از بي هنجاري دمايي است كه موجب كاهش سرعت هاي لرزه اي امواج حجمي مي شود. نتايج اين تحقيق با آنچه كه توسط سازمان انرژي هاي نو ايران (سانا) در زون سنندج- سيرجان از نظر مستعد بودن انرژي زمين گرمايي ارائه شده، همخواني دارد.

We have computed P receiver functions to investigate the upper mantle discontinuity beneath northewest of Zagros in Iran. We have selected data from teleseismic events (Mb ≥ 5.5, 30 ˚>> 95˚) that have been recorded since 2004 to 2016 at three-component short period and broadband stations from Kermanshah and Khoramabad telemetry seismic network and threecomponent broadband stations in Sanandaj area. The P to S converted phases from 410 and 660 km discontinuities are observed. The results show that the thickness of the upper mantle transition zone in the study area is not the same as that in the entire region, and it is shown a little deviation rather than IASP91 model and appears to be depressed under the Urumieh-Dokhtar zone having northwest-southeast direction. The maximum temperature anomaly is equal to 180˚C and 450˚C for 410 and 660 km discontinuities, respectively.