بررسي علل و عوامل موثر بر عدم گزارش دهي اشتباهات دارويي كاركنان پرستاري بيمارستان بهارلو از ديدگاه آنها در سال 1389

The Causes of not Reporting Medication Errors from the Viewpoints of Nursing in Baharlo Hospital in 2010

سابقه و هدف: اشتباهات شغلي از موارد غير قابل اجتناب در اكثريت حرفه ها به ويژه حرفه هاي بهداشتي درماني مي باشد.گزارش نمودن اشتباهات دارويي از يك سو موجب حفظ و رعايت ايمني بيمار و از سويي ديگر به عنوان يك گنجينه اطلاعاتي ارزشمند در راستاي پيشگيري از بروز اشتباهات دارويي در آينده محسوب مي گردد.هدف از اين مطالعه ، تعيين علل و عوامل موثر بر عدم گزارش دهي اشتباهات دارويي كاركنان پرستاري از ديدگاه آنها مي باشد. مواد و روشها: براي انجام اين پژوهش كه از نوع توصيفي - تحليلي مي باشد، از مجموع 200 نفر پرسنل پرستاري شاغل در بيمارستان، 140 نفراز مجموع پرستاران شاغل در شيفتهاي صبح، عصر و شب بيمارستان بهارلو در سال 1389 براي شركت در اين پژوهش اعلام آمادگي نمودند( ميزان پاسخگويي 70% بود). بقيه پرستاران به دليل عدم تمايل در شركت در پژوهش، از بررسي خارج شدند. نظرات پرستاران در مورد علل عدم گزارش دهي اشتباهات دارويي با استفاده از پرسشنامه تنطيم شده بر اساس مقياس پنج درجه اي ليكرت اندازه گيري گرديد. اين پرسشنامه شامل سه حيطه ترس از پيامد هاي گزارش دهي(11گويه)،عوامل مديريتي(5گويه) و فرايند گزارش دهي (3 گويه) بود. داده هاي جمع آوري شده با استفاده از نرم افزار spss نسخه 11/5 مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته ها: در كل جمعيت مورد مطالعه 98/6 %زن ،50 % متاهل ، 97/9 %كارشناس، 79/3 %پيماني، 75/7 %شيفت در گردش، 52/9%داراي سابقه كار كمتر از 5سال بودند. ميانگين سني شركت كنندگان در مطالعه 4/67±29/48 سال بود.علل گزارش نكردن اشتباهات دارويي به شرح ذيل بود: ميانگين امتيازات در حيطه ترس از پيامدهاي گزارش دهي ، عوامل مديريتي و فرآيند گزارش دهي به ترتيب 1/68 ±3/09 ، 1/12±3/68 و 1/26 ± 2/73 بود. يافته ها نشان داد حيطه عوامل مديريتي مهم ترين علت گزارش نكردن اشتباهات دارويي در پرستاران بود. با استفاده از آزمونهاي آنوا و T -test مشخص شد پرستاراني كه با حيطه هاي ترس از پيامدهاي گزارش دهي و عوامل مديريتي به عنوان دلايل عدم گزارش اشتباهات دارويي توافق داشتند(امتياز بيشتري در اين زمينه داشتند)، اغلب در شيفت در گردش مشغول به ارائه خدمت بوده) 0/04=p) و در استخدام آنها پيماني) 0/03=p) بوده اند. آزمون ²χ نيزنشان داد كه ميانگين هر سه حيطه بررسي شده با افراد گروه سني 35-25 سال ارتباط معني دار داشته است ( p<0/001). نتيجه گيري: عوامل مديريتي و ترس از پيامدهاي گزارش دهي دو مانع مهم گزارش دهي اشتباهات دارويي در پرستاران است . با عنايت به ارتباط معني دار بين شيفت در گردش و پيماني بودن استخدام كه هردو مورد حاكي از جوان بودن و تجربه حرفه اي محدود پرستاران شاغل مي باشد( غالبا« پرسنل در گردش و پيماني سابقه زير 5 سال دارند)(جدول شماره يك) و با توجه به اهميت ايمني بيمار، لزوم ايجاد رابطه مثبت بين مديران پرستاري و كاركنان پرستاري ، تامين فضاي همكاري صميمي و طراحي بسته آموزشي ضمن خدمت براي پرستاران در بدواستخدام در خصوص اشتباهات دارويي، عواقب و نتايج آنها و ضرورت گزارش دهي اشتباهات اجتناب ناپذير مي نمايد.ترويج فرهنگ ايمني بيمار نيز بي ترديد يكي از راهكارهاي اساسي كاهش خطاهايي از اين دست خواهد بود. به كارگيري رويكرد سيستمي به منظور بررسي عوامل زمينه ساز ، برطرف كردن اين عوامل تا حد ممكن و طراحي سيستمي براي گزارش دهي اشتباهات كاري خصوصا» اشتباهات دارويي حائز اهميت است .

Background:Reporting of medication errors leads to saving Patients 'safety and also is counted as a valuable information source for further prevention of mistake in future. The aim of this study was to determine the reasons for refusing to report medication errors from the viewpoints of nurses. Material and Methods:In this descriptive study, 140 of 200 nurses who were employees of Baharlo hospital of Tehran participated in the study (response rate = 70%). Data were collected through a questionnaire. Testretest analysis conducted for measuring reliability of the questionnaire and content and face validity of the instrument confirmed by key statisticians and methodologists. . SPSS software and descriptive statistics were used for analyzing the collected data. Results: Our findings indicate that the reasons of not reporting medication errors were Management factors (3.68 ± 1.12), Fear of reporting outcomes (3.09 ± 1.68) and Process related to reporting (2.73± 1.26). Management factors domain was the major cause of refuse of reporting medication errors. Conclusion: Since medication errors seem to be unavoidable, suppression, decreasing medication error depends on using a systematic approach with emphasis on management and nursing care.