پديد آورندگان :
آزاد شهركي، ليلا دانشگاه آزاداسلامي واحد علوم و تحقيقات تهران - گروه زمين شناسي , رحيمپور بناب، حسين دانشگاه تهران - پرديس علوم - گروه زمين شناسي , رنجبران، محسن دانشگاه تهران - پرديس علوم - گروه زمين شناسي , كنگازيان، عبدالحسين دانشگاه آزاداسلامي خورسگان اصفهان - گروه زمين شناسي
كليدواژه :
سازند فهليان , ريزرخساره , محيط رسوبي , دياژنز و رمپ كربناته , گسل‌هاي پي‌سنگي , پهنه ايذه
چكيده فارسي :
سازند كربناته فهليان با سن كرتاسه زيرين (نئوكومين) يكي از سنگ مخزن‌هاي مهم گروه خامي در حوضه نفتي زاگرس است. در اين پژوهش، توالي رسوبي اين سازند در تاقديس‌هاي لار (با ستبراي620 متر) و خامي (با ستبراي 517 متر) در پهنه ايذه به منظور شناسايي ريزرخساره‌ها، محيط رسوبي و فرايندهاي دياژنزي مورد مطالعه قرار گرفته است. مطالعات سنگ‌نگاري به شناسايي 16 ريزرخساره مربوط به 5 كمربند رخساره‌اي پهنه كشندي، كولاب، پشته كربناته، رمپ مياني و بيروني انجاميد. ريزرخساره‌هاي گرينستوني در برش لار در مقايسه با برش خامي فراوان‌تر بوده‌اند. نبود رسوبات توربيدايتي و رخساره‌هاي ريفي و وجود تغييرات تدريجي در رخساره‌ها نشان مي‌دهد كه سازند فهليان در محيط رمپ كربناته همشيب نهشته شده است كه ويژگي‌هاي رخساره‌اي مانند گلغالب بودن و گسترش كم رخساره‌هاي پرانرژي (همچون رخساره‌هاي پشته كربناته) نشان از پشت به باد بودن اين رمپ دارد. بر پايه مطالعات سنگ‌نگاري، مهم‌ترين فرايندهاي دياژنزي كه كربنات‌هاي اين سازند را تحت تأثير قرار داده‌اند، ميكريتي شدن، سيماني شدن، انحلال، نوشكلي، فشردگي، شكستگي و دولوميتي شدن هستند. به دليل نهشت در پهنه نوري كمژرفا و نرخ بالاي رسوبگذاري كربنات، ستبراي سازند فهليان در هر دو برش قابل توجه است؛ ولي نقشه هم‌ستبراي رسم شده (براي پهنه ايذه و پهنه‌هاي هم‌جوار)، بيشترين ستبراي سازند فهليان را در برش لار نشان مي‌دهد. از اين رو، كانون رسوبگذاري فهليان در ناحيه لار در نظر گرفته مي‌شود. تغييرات در ستبراي توالي رسوبي فهليان در برش‌هاي لار و خامي، به گمان قوي ناشي از فعاليت هم‌زمان با رسوبگذاري گسل‌هاي پي‌سنگي شمالي- جنوبي (همچون گسل كازرون) بوده است. تفاوت در ميزان فشردگي تدفيني نهشته‌ها (ناشي از تفاوت‌هاي رخساره‌اي و دياژنزي) نيز موجب تغييرات ثانويه (تدفيني) ستبراي سازند فهليان شده است.
چكيده لاتين :
The Lower Cretaceous (Neocomian) carbonates of the Fahliyan Formation are considered as important reservoir rocks in the Zagros Basin. In this study, the sedimentary successions of this formation in Lar (620m thick) and Khami (517m thick) anticlines, located in the Izeh zone, were investigated to analyze microfacies, depositional environment, and diagenetic phenomena. Based on petrographic studies, 16 microfacies related to five facies belts of tidal flat, lagoon, carbonate shoal, mid ramp and outer ramp were recognized. Grainstone microfacies were found more abundant in the Lar stratigraphic section than the Khami section. Lack of turbidite deposits and reefal facies, and transitional changing of the facies show that the Fahliyan Formation was deposited in a homoclinal carbonate ramp. Abundance of mud dominated facies and rarity of high energy facies (like shoal facies) show that the ramp was a leeward one. According to petrographic studies, the main diagenetic features of the carbonates were micritization, cementation, dissolution, neomorphism, compaction, fracturing, and dolomitization. Due to deposition in the photic zone and high sedimentation rate, the thickness of the Fahliyan Formation in both stratigraphic sections is considerable, but based on the drawn isopach map, the thickest succession of the formation is found in the Lar section. Therefore, the Lar area is considered as the depocenter of the Fahliyan Formation. Difference in the thickness of the Fahliyan successions of Lar and Khami, most probably, is caused by the syndepositional activity of the north-south trending basement faults (like Kazeroon fault) in the region. Also, difference in the quantity of the burial compaction of the carbonate successions (caused by facies and diagenetic differences) played a role in secondary (burial) thickness changes.
