سنگ‌ شناسي و ژئو شيمي دايك هاي مزوكرات و ملانوكرات در پيكره گرانو ديوريتي لخشك، شمال باختر زاهدان

Petrological and geochemical nature of mesocratic and melanocratic dykes in Lakhshak granodiorite, Northwest of Zahedan

پيكره گرانوديوريتي لخشك به سن اليگوميوسن در شمال­­ باختر زاهدان و رسوبات فليشي ائوسن رخنمون يافته است. اين پيكره مورد هجوم دستهدايك­ هايي با درجه رنگيني متغير از مزوكرات تا ملانوكرات و با روند شمال­ خاور - جنوب ­­باختر قرار گرفته است. با توجه به شواهد صحرايي، در بخش­ هايي از پيكره، دايك­هاي ملانوكرات، دايك ­هاي مزوكرات را قطع كرده‌اند كه تأخر و جوان‌تر بودن اين دسته از دايك ­ها را نشان مي­دهد. ستبراي متفاوت دايك­ها (2­ تا 12 متر) نشان­دهنده تأثير فعاليت­هاي زمين‌ساختي و تزريق ماگما در بازشدگي ­هاي ساختاري و شكل ­گيري دايك­ها در هنگام عملكرد زمين­ساختي است. از ديد سنگ ­­شناسي پيكره لخشك از نوع گرانوديوريتي، دايك ­هاي مزوكرات از نوع داسيتي و دايك­هاي ملانوكرات از نوع ميكروديوريتي و آندزيتي هستند. اين پيكره گرانوديوريتي و دو دستهدايك از نوع I هستند و ماهيت كالكآلكالن، كالكآلكالن پتاسيم بالا و متاآلومينوس دارند. بر پايه ويژگي­هاي ژئوشيميايي، دايك­ها و گرانوديوريت­هاي پيكره غني­شدگي از عناصر LILE و LREE مانند: Ba، Cs، ­Rb، Eu و Pb و تهي­شدگي از عناصر HFSE و HREE مانند: Nb،­ Ti و Ta دارند كه از ويژگي شاخص ماگماهاي موقعيت زمين­ساختي كمان آتشفشاني در حاشيه فعال قاره­اي­ است. بي‌هنجاري مثبت Pb به دليل متاسوماتيسم گوه گوشت ه­اي توسط سيال­ هاي ناشي از پوسته اقيانوسي فرورو و آلايش ماگما با پوسته قاره­اي است. با توجه به شواهد صحرايي و پتروژنز، پيكره گرانوديوريتي لخشك و دايك­هاي مزوكرات، ملانوكرات حاصل فعاليت ماگمايي مربوط به فرورانش صفحه اقيانوسي فرورانده شده (صفحه سيستان) به زير صفحه قاره­اي (بلوك افغان) هستند. ماگماي سازنده پيكره گرانوديوريتي لخشك از تركيب مذاب­ هاي حاصل از ذوب آمفيبوليت­ هاست و دايك ­ها مشتقات تأخيري تبلور ماگماي سازنده اين پيكره هستند.

The Lakhshak granodiorite body with Oligo-Miocene age crops out in flysch sediments of northwest of Zahedan. This body has been intruded by dykes with variable color indices ranging from mesocratic to melanocratic, and NE-SW trend. Based on field observations, , melanocratic dykes have cut mesocratic dykes in some parts.This indicates that mesocratic dykes are younger than the melanocratic types. Different thickness (2 to 12m) of dykes shows the effect of tectonic activities and magama injection into structural joints, and the formation of dykes during tectonic activity. In terms of lithology, the Lakhshak body is composed of granodiorite, dacitic mesocratic dykes and melanocratic dykes of microdioritic and andesitic types. The granodiorite body and the two types of dykes are of I type nature, and are calc-alkaline, high-K calc-alkaline and metaluminous. Based on the geochemical characteristics, dykes and granodiorite show enrichment in LILE, LREE such as Ba, Cs, Rb, Eu and Pb, and depletion in HFSE, HREE such as Nb, Ti and Ta, which are related to index characteristics of the volcanic arc setting of an active continental margin. Pb positive anomaly may demonstrate continental crust assimilation by magma associated with mantle metasomatism. Based on field observation and petrogenesis, the Lakhshak granodiorite and mesocratic-melanocratic dykes originated from magmatic activity of subducted oceanic crust (Sistan plate) beneath the continental plate (Afghan block). The parental magma of the Lakhshak granitoid was originated from melts resulted from amphibolite melting, and dykes are the late derivative of magma recrystallization granodiorite.