برخاستگاه شيل هاي سازند كشف رود در برش ناويا (باختر بجنورد) بر پايه داده هاي ژئوشيميايي

Provenance of shales of the Kashafrud Formation in the Navia section (West of Bojnourd), based on geochemical data

حوضه رسوبي كپه‌داغ، پس از بسته شدن اقيانوس پالئوتتيس، در جنوب صفحه توران تشكيل شد.سازند كشفرود در برش ناويا (باختر بجنورد) با ستبراي 749 متر از سنگهاي سيليسي آواري (كنگلومرا، ماسه‌سنگ و شيل) تشكيل شده است. به­منظور تفسير برخاستگاه سازند كشفرود در برش مورد مطالعه، شيل­هاي اين سازند تجزيه ژئوشيميايي شدند. اين شيل­ها غني از كوارتز و كاني رسي (ايليت و كلريت) هستند و نسبت به پوسته قاره­اي بالايي (UCC)، تخليه در ميزان Na2O، CaO، MgO، Cu، Nb، و Srو غنيشدگي در Ni، U، Y، V و Co را نشان مي­دهند. با رسم نمودارهاي Al2O3 در برابر TiO2، TiO2 در برابر Zr و نمودارهاي سه تايي (SiO2/20), (K2O+Na2O), (MgO+TiO2+FeO) و Al2O3, (CaO + Na2O + K2O), (FeO + MgO) يك سنگ منشا آذرين حد واسط براي شيل­هاي اين سازند پيشنهاد مي­شود. CIA و PIA محاسبه شده بيانگر هوازدگي شيميايي شديد و آبوهواي گرم و نيمهمرطوب در ناحيه منشأ است. نمودارهاي تابعي با استفاده از اكسيد­هاي عناصر اصلي و SiO2 در برابر K2O/Na2O و همچنين نمودار سه‌تايي ((Na2O+ K2O), (TiO2+ MgO+ Fe2O3 (SiO2/20),شيل­ هاي اين سازند بيشتر در جايگاه قاره­اي غير فعال قرار مي­گيرند. بازسازي جغرافياي ديرينه براي اين سازند در طي ژوراسيك مياني نشان مي­دهد ­كه رسوب­گذاري اين سازند در يك حوضه درون قاره­اي بزرگ كه در حال فرونشيني بوده كنترل شده است و منشأ اين رسوبات از سوي جنوب خاور حوضه كپهداغ بوده است.

The Koppeh- Dagh Basin in the northeast Iran formed after closure of the Paleotethys in the south of Turan plate. Kashafrud Formation in the Navia Section (west of Bojnourd) with a thickness of 749 m is composed of silici-clastic rocks (conglomerate, sandstone and shale). In order to interpret provenance of this formation in the study section, 12 shale samples have been geochemically analyzed. ­The samples are rich in quartz and clay minerals, with respect to (UCC) depletion in Na2O, CaO, MgO, Cu, Nb and Sr and enrichment in Ni, Co, V, Y and U.­ Plotting TiO2 versus Al2O3, Zr versus TiO2, as well as ternary diagram (SiO2/20), (k2O+ Na2O), (MgO+ TiO2+ FeO) and diagram Al2O3, (Cao+ Na2O+ K2O), (FeO + MgO) suggest that the original source of this formation was probably from intermediate igneous rocks. Calculated PIA and CIA indicate high chemical weathering and semi- humid climatic condition in the source area. Prepared discrimation diagram using the major oxides (SiO2 versus K2O/Na2O and ternary diagrams SiO2/20, Na2O+ K2O, TiO2+ MgO+ Fe2O3), shows that the shales of this formation were plotted in the passive continental margin. Paleogeographic reconstruction for this formation, during the Middle Jurassic shows that sedimentation of this formation is mainly controlled by intracontinental subsiding basin and the source of these sediments was from the southeast of the Kopph-Dagh Basin.