بازسازي محيط زمين‌شناسي سنگ مادر مجموعه هاي دگرگوني گل گهر، روتشون و خبر (جنوب باختر بافت، استان كرمان)

Reconstruction of geological setting for the protolith of Gole-Gohar, Ruchun and Khabr metamorphic complex (South-west of Baft, Kerman province

مجموعه­ هاي دگرگوني گل ­گهر، روتشون و خبر (در جنوب باختري بافت، استان كرمان)، جزيي از پهنه دگرگوني سنندج - سيرجان و شامل تناوبي از سنگ‌هاي رسوبي دگرگون شده، متابازيت‌ها و آهك‌هاي ناخالص دگرگون شده هستند. مطالعات مختلف نشان مي­دهد كه در اين سنگها، اولين رخداد دگرگوني، با نخستين فاز دگرشكلي و جهت‌يابي كاني­هاي مسكوويت، بيوتيت، گارنت، كوارتز و فلدسپات همراه بوده و يك برگوارگي، موازي با لايهبندي اوليه (S0) ايجاد كرده است. رخداد دوم دگرگوني كه با فاز دوم دگرشكلي همراه بوده، سبب ايجاد ريزچين‌ها و جهت‌يابي ترجيحي مسكوويت، بيوتيت، گارنت و آمفيبول و تشكيل برگوارگي S2 شده است. اما رخداد دگرگوني سوم، به‌صورت پسرونده بوده است كه رخدادهاي دگرشكلي و دگرگوني رخ داده منطبق بر فاز كوهزايي سيمرين پيشين هستند. ويژگي‌هاي ژئوشيميايي سنگ‌هاي رسوبي دگرگون شده منطقه، بيانگر منشأ شيلي براي اين سنگ‌هاست. تطابق و تغييرات سنگ‌شناسي واحدها در ستون‌هاي چينه‌شناسي، از شمال باختر به سوي جنوب خاور منطقه، نشان مي‌دهد كه در كمپلكس گل‌گهر (بخش باختري منطقه)، سنگ­هاي رسوبي تخريبي دگرگون شده، فراواني قابل توجهي دارند. اين بدان معني است كه سنگ‌هاي اوليه، در يك محيط كم ژرفا و آشفته تشكيل شده و همزمان با رسوب‌گذاري واحدهاي تخريبي، ماگماهاي بازيك نيز وارد حوضه رسوبي مي‌شده­اند. با گذشت زمان، به سوي خاور و در زمان تشكيل سنگ‌هاي مادر كمپلكس روتشون، حوضه رسوبي كمي ژرف‌تر شده و گهگاه لايه‌هاي آهكي در ميان سنگ‌هاي تخريبي و گدازه‌ها نهشته مي‌شده است. سپس، حوضه رسوبي ژرف‌تر و آرام‌تر شده يعني در زمان رسوب‌گذاري سنگ‌هاي مادر مجموعه خبر، مقدار زيادي آهك در حوضه ته‌نشين و فعاليت‌هاي ماگمايي به كلي متوقف شده است. روابط چينه‌شناسي مجموعه‌هاي ياد شده نشان مي‌دهد كه در زمان تشكيل سنگ‌هاي اوليه آنها نيز، ابتدا سنگ‌هاي مجموعه گل‌گوهر نهشته شده و در ژرفاي بيشتري قرار گرفته­ اند. به همين دليل بالاترين درجه دگرگوني در بخش باختري منطقه (كمپلكس گل‌گهر و روتشون) و كمترين درجه دگرگوني در بخش خاوري منطقه (كمپلكس خبر) ديده مي­شود.

Gole-Gohar, Ruchun and Khabr metamorphic complexes (South-west of Baft, Kerman province), form a part of the Sanandaj-Sirjan metamorphic zone and contain an alternation of metamorphosed impure limestone, sedimentary rocks and basic igneous rocks. Different studies show that the first metamorphic event has been associated with the first deformational phase and orientation of muscovite, garnet, quartz and feldspar in these rocks. At this stage, a foliation parallel to the primary bedding (S0) formed. The second metamorphic event which has accompanied with the second deformational phase, caused the formation of microfolds and preferred orientation of muscovite, biotite, garnet and amphibole in the second foliation (S2), but the third event has been acted as retrograde metamorphism that are corresponding to early Cimmerian orogenic phase. Geochemical characteristics of metamorphosed sedimentary rocks in the area suggest a shale origin for them. Correlations between units and lithological variations in stratigraphic columns from north-west to the south-east, indicate that in Gole-Gohar complex (western part of the area), metamorphosed detrital sedimentary rocks are frequent. This means that the primary sediments have been settled in a turbulent shallow environment and the basic magmas have been entered into the basin simultaneously. With the passing of time, toward the east and at the time of the formation of Ruchun complex protolith rocks, sedimentary basin has been deepened more and occasionally, limestone layers were formed between detritic sediments and igneous rocks. Then the basin became very deep and large volume of limestone precipitated during formation of Khabr protolith rocks. At this time, igneous activity had been ceased. Stratigraphic relationships in the studied complex suggest that Gole Gohar complex rocks formed first and placed at deeper levels at the time of the formation of their parental rocks. Therefore, the highest grade of metamorphism occurred at the western part of the area (Gole Gohar complex) and the lowest grade is observed at the eastern part (Khabr complex).