پديد آورندگان :
حيدري، مهران دانشگاه تربيت مدرس تهران - گروه زمين‌شناسي اقتصادي , قادري، مجيد دانشگاه تربيت مدرس تهران - گروه زمين‌شناسي اقتصادي , كوهستاني، حسين دانشگاه زنجان - گروه زمين‌شناسي
كليدواژه :
اپي‌ترمال , سن‌سنجي اورانيم - سرب , ژئوشيمي عربشاه , اروميه - دختر
چكيده فارسي :
كانسار طلاي عربشاه طي فعاليت گرمابي حدود 11 ميليون سال پيش (بر پايه سن‌سنجي اورانيم- سرب زيركن به روش LA-ICP-MS)، در شمال باختر كشور تشكيل شده است. اين فعاليت، بخشي از كمان ماگمايي اروميه- دختر بوده كه عامل كانه‌زايي در اين ناحيه، مشابه ذخاير طلاي زرشوران، آق‌دره و ساري‌گوني شده است. سنگ ميزبان كانه‌زايي شامل مجموعه‌اي از توالي‌هاي رسوبي متعلق به پالئوزوييك زيرين است كه توسط توده‌هاي نيمه‌ژرف داسيتي كالكآلكالن با تمايل آلكالن (پتاسيم بالا) قطع شده‌اند. كانه‌زايي طلا در اين كانسار به لحاظ بافتي بيشتر به‌صورت رگه- رگچه، پُركننده فضاهاي خالي، بِرشي، توده‌اي و دانه‌پراكنده رخ داده است. كانه‌زايي طلا در كانسار عربشاه از ديد نوع دگرساني‌هاي گرمابي (كربنات‌زدايي، آرژيليك، دولوميتي، سولفيدي و سيليسي‌شدن) و روند تكوين كانه‌زايي در ارتباط با بِرشي شدن و ته‌نشيني سولفيدهاي فلزات پايه، آهن، آرسنيك و آنتيموان شبيه به كانسارهاي مرتبط با سامانه‌هاي زمين‌گرمايي (اپي‌ترمال كم‌سولفيد) در جايگاه‌هاي آتشفشاني است. با اين تفاوت كه سنگ ميزبان آن رسوبي است. بيشتر كانه‌هاي سولفيدي در اين كانه‌زايي، شامل پيريت، آرسنوپيريت، ارپيمنت و رآلگار، استيبنيت، گالن، اسفالريت، طلا و كمتر كالكوپيريت است. طلا در اين كانه‌زايي به‌صورت آزاد شده از دانه‌هاي پيريت اكسيده، همچنين بسيار ريز (نامريي) درون فازهاي سولفيدي به‌صورت محلول جامد همچون پيريت‌هاي آرسنيك‌دار رخ داده است. با توجه به جايگاه ساختاري، سنگ ميزبان، پاراژنز كاني‌ها، حضور آرسنيك، آنتيموان، جيوه و فلزات پايه، دگرساني گرمابي و حضور طلا به‌صورت نامريي در پيريت‌هاي آرسنيك‌دار، كانسار طلاي عربشاه را مي‌‌توان در گروه كانسارهاي اپي‌ترمال با ميزبان رسوبي كه در محيط هاي كششي درون‌قاره‌اي تشكيل شده‌اند، رده‌بندي كرد.
چكيده لاتين :
Arabshah gold deposit formed through hydrothermal activity with an age of ~11 Ma (based on zircon U-Pb dating by LA-ICP-MS), in northwestern Iran. This hydrothermal activity is a part of the Urumieh-Dokhtar magmatic arc (UDMA), leading to mineralization in this area, similar to Zarshouran, Aghdarreh and Sarigunay gold deposits. Host rocks are a series of lower Paleozoic sedimentary sequences, cut by calc-alkaline to alkaline (high potassium) dacitic domes. Gold mineralization is mainly observed as vein-veinlets, open space filling, disseminated and brecciation in the deposit. The mineralization in terms of hydrothermal alteration (decalcification, minor argillic, sulfidization, dolomitization and silicification) and mineralization development process is associated with brecciation and deposition of base metal sulfides, iron, arsenic and antimony, similar to deposits associated with geothermal systems (low sulfidation epithermal) in volcanic arcs, but the host rock here is sedimentary. Sulfide minerals in the ore include pyrite, arsenopyrite, orpiment and realgar, stibnite, galena, sphalerite and minor amounts of chalcopyrite. Gold mineralization occurred in the form of released grains of oxidized pyrite, the tiny (invisible) in the sulfide phases such as arsenian pyrite for solid solution. The Arabshah deposit shows characteristic alteration assemblages and ore minerals (As, Sb, Hg, base metals) of epithermal low sulfidation deposits. It has been formed in relation to the mid-upper Miocene, high-level magmatic-hydrothermal activity within an extensional regime at the last stages of the UDMA activity in northwestern Iran.
