پديد آورندگان :
يونسي، سيميندخت دانشگاه تبريز - دانشكده علوم طبيعي - گروه علوم زمين , حسين زاده، محمدرضا دانشگاه تبريز - دانشكده علوم طبيعي - گروه علوم زمين , مؤيد، محسن دانشگاه تبريز - دانشكده علوم طبيعي - گروه علوم زمين
كليدواژه :
كاني شناسي و ماكروپروب , بيماري كالكوپيريت , سولفوسالت , سولفيداسيون متوسط تا بالا , لود پلي متال كرديلرن , ماهور و بلوك لوت
چكيده فارسي :
كانسار (Zn-Cu-(Pb-Bi-Ag ماهور در مركز بلوك لوت، در پهنه به شدت خردشده گسلي، بيشتر در واحد آتشفشاني - نيمه آتشفشاني داسيت - ريوداسيت به سن ائوسن بالايي- اليگوسن، تشكيل شده است. كاني سازي بهصورت رگه اي، رگچه اي و برشيِ سولفيد توده اي و يا همراه رگه- رگچه هاي كوارتز، كوارتز- كربنات و يا كوارتز- مسكوويت (سريسيت)- كربنات رخ داده است و به جز مقدار ناچيزي اسفالريت تيره، تنها پيريت ريزدانه بهصورت فاز افشان در متن سنگ ميزبان ديده مي شود. كاني سازي درون زاد پيچيده و شامل كانيهاي اصلي پيريت، اسفالريت آهن دار و كالكوپيريت در همراهي با گالن، انواع سولفوسالت هاي مس، انواع سولفوسالت هاي بيسموت، اسفالريت فقير از آهن و مقدار كمي گرينوكيت، آرسنوپيريت، ديژنيت و به احتمال كووليت است كه نقره به مقدار قابل توجه در شبكه برخي كاني هاي سولفوسالتي و سولفيدي حضور دارد و كمي كاني هاي تنگستن طلادار نيز بهطور محلي رخ داده اند. كانه زايي بهطور چيره با دگرساني سريسيتي، آرژيلي متوسط، پروپيليتي و گاه آرژيلي پيشرفته و كوارتز- آدولاريا همراه بوده و طي سه مرحله اصلي شامل 1- مرحله كوارتز- پيريت، 2- مرحله اسفالريت آهن دار و 3- مرحله كالكوپيريتِ همراه شده با سولفوسالت ها و كمي كاني هاي سولفيداسيون بالا تشكيل شده است. كانه‌زايي پس از مرحله سيليسي شدن و پيريت زاييِ افشانِ تورمالين دار (دگرساني سريسيتيِ پيش از كانه زايي) رخ داده و فرايند هوازدگي آن را تحت تأثير قرار داده است. با توجه به مقدار بسيار پايين Cu در سامانه تعادلي Cu-Zn-S، محتواي بالاي ادخال هاي كالكوپيريت در اسفالريت هاي آهن دار تيره ماهور نشانگر منشأ جانشيني بافت بيماري كالكوپيريت است. اين بافت در همراهي با كاني شناسي (كانه و دگرساني) كانسار نشانگر تشكيل كاني سازي پلي متال ماهور به تقريب در محدوده دمايي 200 تا 400 درجه سانتي‌گراد و از سيالي با حالت سولفيداسيون متوسط و درجه اسيدي كم است كه سيال ياد شده به علت واكنش با سنگ ديواره خنثي تا قليايي شده؛ ولي شواهد كمي از تكامل سيال به حالت سولفيداسيون بالا، شرايط اسيدي تر و اكسيدان تر در بخش غني از مس آن ثبت شده است. ويژگي هاي كاني شناسي كانسار ماهور منشأ بيشتر ماگماييِ سيال گرمابيِ كانه زا را نشان مي دهند و در تلفيـق بـا ساختار كانه زايي، همراهي با سنگ هاي آذرين كالك آلكالن تا شوشونيتي و موقعيت زمين ساختي سنگ هاي ميزبان، بيشترين شباهت را با كانسارهاي لود پلي متال نوع كرديلرن دارد.
چكيده لاتين :
The Mahour Zn-Cu-(Pb-Bi-Ag) deposit located in central Lut Block, formed in an intensely crushed fault zone, dominantly in dacite-rhyodacite volcanic-subvolcanic unit of Late Eocene- Oligocene age. Mineralization occurred as veins, veinlets and breccia massive sulfide and/or as quartz , quartz-carbonate or quartz-muscovite (sericite)- carbonate vein-veinlets. Apart from negligible dark sphalerite, only fine-grained pyrite is observed as disseminated phase within the host rocks. Hypogene mineralization is complex and the main minerals, in order of abundance, are pyrite, Fe-bearing sphalerite and chalcopyrite, with subordinate galena, Cu-sulfosalts, Bi-sulfosalts, Fe-poor sphalerite, and afew greenokite, arsenopyrite, digenite and probably covellite. The Considerable amounts of Ag exist in lattice of some sulfosalt and sulfide minerals, as well as locally negligible Au-bearing W minerals. Mineralization is dominantly associated with sericitic, intermediate argillic and propyllitic alterations and rarely with advanced argillic and quartz- adularia that formed at three main stages including: 1- quartz- pyrite, 2- Fe- bearing sphalerite, and 3- chalcopyrite stage with sulfosalts and minor high sulfidation minerals. Mineralization occurred after silicification and disseminated pyritization that comprise tourmaline (sericitic alteration prior to mineralization) and then weathering process affected it. According to very low dissolution of Cu in Cu-Zn-S equilibrium system, high density of chalcopyrite inclusions in Fe-bearing dark sphalerites in Mahour reveals replacement origin of chalcopyrite disease texture. This texture and mineralogy (ore and alteration) indicate formation of Mahour polymetal mineralization at temperature range of 200-400°C and from an intermediate sulfidation state and low acidity fluid which was neutralized to alkaline by interaction with wall rock. Although, a minor evidence for evolution to high sulfidation state, more acidic and oxidation conditions is recorded in Cu- rich zone. Mineralogical features of the Mahour deposit indicate predominantly magmatic origin for mineralizing hydrothermal fluid, and in combination with mineralization structure, association with calc-alkaline to shoshonitic igneous rocks and tectonic setting of host rocks, are very similar to cordilleran style polymetal lode deposits.
