كليدواژه :
تحليل فراواني , تغيير اقليم , حد آستانه , شاخص‌هاي خشكسالي هيدرولوژيكي , IHACRES
چكيده فارسي :
سناريوهاي واداشت تابشي كه اخيرا در ايران مورد تحليل و بررسي قرار گرفته حاصل گزارش پنجم (AR5) هيات بينالدول تغيير اقليم است كه ميزان تغييرات بارش و دما در دوره آتي را نسبت به دوره پايه نشان مي‌دهد. در اين پژوهش ابتدا ميزان تغييرات بارش و دما و سپس اثر اين پارامترها بر ميزان رواناب حوضه سد دويرج در دوره 2016-2044 ميلادي مورد بررسي قرار گرفته است. در ابتدا، مقادير دما و بارش ماهانه مدل‌هاي ACCESS1-0 ،BCC-CSM1.1 ،CANESM2 ،BNU-ESM و CSIROK3-5-0 تحت سناريوي RCP8.5 براي منطقه مورد مطالعه تهيه شد. سپس، با روش كوچك مقياس‌سازي مكاني و زماني عامل تغيير (Change factor) اين داده‌ها براي منطقه مطالعاتي محاسبه شدند. با معرفي مقادير دما، بارندگي و دبي به مدل IHACRES و واسنجي و صحت‌سنجي مدل، رواناب حوضه در دوره آتي شبيه‌سازي شد. به‌منظور تحليل خشكسالي هيدرولوژيكي، تحليل فراواني آبدهي‌ها و نيز شاخص‌هاي SWSI ،SDI ،SRI و روش حد آستانه مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان از افزايش 1.29 درجه سانتي‌گرادي دما نسبت به دوره پايه و افزايش 1.82 درصدي بارندگي دوره 2044-2016 نسبت به دوره مشاهداتي (2015-1987) منطقه دارد. همچنين، رواناب دوره آتي 9.4 درصد نسبت به دوره پايه افزايش داشته است. تحليل فراواني رواناب سالانه دوره آتي با دوره بازگشت‌هاي 50 و 100 ساله به‌ترتيب 13.90 و 15.06 مترمكعب بر ثانيه، به‌دست آمده است. بررسي كمي نمايه‌هاي خشكسالي نيز نشان داد كه در دوره پايه سال‌هاي 1996، 1998 و 2004 از وضعيت بسيار خوبي برخوردار بوده، سال‌هاي 2008، 2009، 2011 و 2012 با خشكسالي روبرو بوده‌اند. همچنين، در دوره آتي 2024، 2025، 2033 و 2035 وضعيت خشكسالي خيلي ضعيف و سال‌هاي 2020، 2029، 2037 و 2041 خشكسالي مشهود است. همچنين، بررسي ميزان حجم كمبود دوره آتي به روش حد آستانه نشان داد كه در حد آستانه 70Q در دوره آماري 2044-2016 در ايستگاه سد دويرج در سال‌هاي 2037-2038 و 2040-2041 با حجم كمبود 2.64 ميليون مترمكعب، خشكسالي هيدرولوژيكي به‌طور محسوس رخ مي‌دهد.
چكيده لاتين :
The effect of RCP scenarios that have recently been analyzed in Iran is the results of (AR5) Intergovernmental Committee climate change (IPCC) that indicated the amount of rainfall, temperature in the upcoming period compared to the base period. In this study, changes in precipitation and temperature and the effect of these parameters on the amount of runoff in the period 2016-2044 Doiraj Dam is considered. The amount of monthly temperature and precipitation models ACCESS1-0, BCC-CSM1.1, CANESM2, BNU-ESM, and CSIROK3-5-0 under the scenario RCP8.5 was prepared for the region. Then, Change Factor method of spatial and temporal downscaling is used for the study area. The temperature, precipitation and discharge values were intered to IHACRES model and after calibration and validation, the future runoff was simulated in this period. For hydrological drought analysis, frequency analysis, SWSI, SDI, SRI and threshold indices were calculated. The results showed an increase of 1.29 degrees Celsius of temperature and 1.28 percent in precipitation in 2016-2044 compared to 1987-2015. River flow has also increased by 4.9 percent compared to the baseline. The frequency analysis of annual runoff is obtained in futhure with return periods of 50 and 100 years 13.90 and 15.06 m3s-1 , respectively. Quantitative analysis of drought indices showed that in years 1996, 1998 and 2004 there was no drought and in 2008, 2009, 2011 and 2012 there was drought occurance. Also, in future periods of 2024, 2025, 2033 and 2035 drought conditions are very poor and in years 2020, 2029, 2037 and 2041 drought is evident. Also, checking the volume threshold method with the Q70 threshold showed that in the years 2037-2038 and 2040-2041 significant hydrological drought will happen with the lack of 64.2 million m3.
