بررسي تاثير ويژگي‌هاي سنگ‌ شناسي در مقاومت و دوام سنگ‌ هاي آتشفشاني مورد استفاده در پوشش محافظ ميانگذر درياچه اروميه

Influence of litological aspects on the strength and durability of volcanic rocks in Urmia Lake Causway

جهت حفاظت خاكريز ميانگذر درياچه اروميه از سنگ‌هاي كوه ­هاي زنبيل و جزيره اسلامي استفاده شده است. با توجه به اهميت اين پوشش محافظ در حفاظت ميانگذر، مطالعه كيفيت سنگ­ هاي آن جهت كنترل هوازدگي و تخريب، حائز اهميت است. آب درياچه اروميه داراي شيمي خاصي بوده و يكي از علل اصلي تخريب سنگ ­ها تبلور نمك در منافذ سنگ ­ها مي‌باشد. در اين مقاله به بررسي تاثير ويژگي‌هاي سنگ ­شناسي در دوام سنگ‌هاي پوشش محافظ ميانگذر بر اساس بررسي‌هاي محلي، نمونه­ برداري و مطالعات پتروگرافي و آزمايشات فيزيكي و مكانيكي پرداخته ‌شده است. سنگ­هاي استحصال شده از كوه زنبيل (سمت اروميه) دچار هوازدگي كمتري نسبت به سنگ­هاي استحصالي از شبه جزيره اسلامي شده‌اند كه علت آن ويژگي­ هاي پتروگرافي سنگ­ هاست. بيش­تر سنگ­هاي مورد استفاده از نوع تراكيت، آندزيت، بازالت، تفريت، آگلومرا و لاتيت مي‌باشد. در اين ميان سنگ­ هاي ­جزيره اسلامي به جز آندزيت، هوازدگي شديدتري متحمل شده‌اند. خصوصيات بافتي نظير اندازه ذرات و نوع هوازدگي تأثير زيادي بر روي مقاومت و دوام سنگ­ هاي مورد استفاده دارد. افزايش اندازه ذرات منجر به كاهش مقاومت سنگ و دوام داري شده است. سنگ­هاي جزيره اسلامي به دليل دگرساني بيش­تر، داراي تخلخل و جذب آب بالايي مي‌باشند. سن گ­هاي كوه زنبيل به علت بافت ميكروليتيك و هم­چنين نداشتن دگرساني، قابليت جذب آب كمتري داشته و دوام بالايي دارند. هم­چنين وجود كاني ­هاي رسي ناشي از هوازدگي موجب پايين بودن وزن مخصوص سنگ ­هاي جزيره اسلامي شده است.

For protection of Urmia lake causeway embankment, were used Zanbil and Eslami mountains rocks. Study of these protecting rocks in point of view weathering and demolition are important. The Urmia lake water is very saline and penetrating saline water to rocks texture and salt crystallization is the one of main reasons for rocks weathering and demolition. In this paper the influence of litological aspects on the strength and durability of volcanic rocks in Urmia Lake Causeway based on field studies and sampling and pertographical studies and some physical and mechanical tests was considered. Rocks of west side of the causeway were obtained from Zanbi Mountain and the rocks of east side of the cause way were obtained from Islamic island. The most of used rocks are consisted of trachyte, andesite, basalt, tephrite, agglomerate and latite. The Islamic island rocks, except andesite, experienced more weathering. Texture properties like particle size and weathering type has more effect on strength and durability on used rocks. Increasing of particle size is causing decrease of strength and durability. The rocks of eastern side of the causeway due to porphyry texture and the occurrence chemical weathering before using in causeway, with high porosity and high water absorption is severe and deeper than weathering of western part rocks. Also the existence of clay minerals that was produced from weathering is caused low density in the Islamic island rocks.