تحليل مورفومتري گالي‌ها در ارتباط با خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك در منطقه كجور نوشهر (استان مازندران)

Analysis of Gully Morphometery in Relation with Physical and Chemical Characteristics of Soil in Kojur, Noushar, Mazandaran Province

فرسايش گالي يكي از مخرب‌ترين انواع فرسايش آبي است و به‌عنوان فرايندي مهم در تخريب خاك است كه در برخي موارد موجب گسترش و عميق شدن كانال‌ها مي‌شود. محدوده مورد مطالعه در البرزشمالي، استان مازندران و شهرستان نوشهر (زيرحوضه فيروزكلا، حوضه كجور) قرار گرفته است. اين مقاله مورفومتري گالي را در ارتباط با ويژگيهاي فيزيكي و شيميايي خاك بررسي مي‌كند. مورفومتري گالي‌ها مانند عرض، عمق و شيب بر روي زمين تعيين شد. ويژگيهاي فيزيكي و شيميايي خاك مانند تبادل كاتيون، كربن آلي و غيرآلي، اسيديته و بافت خاك در آزمايشگاه مشخص گرديد. آناليز داده‌ها بوسيله تحليل رگرسيون چندگانه آناليز تطبيق قوس‌گيري شده (DCA) انجام شد. آناليز DCA نشان مي‌دهد كه عرض و شيب گالي با كربن آلي و مقدار رس رابطه منفي و با مقدار pH رابطه مثبت دارد. از اين‌رو انتظار مي‌رود كه با كاهش مقدار كربن آلي و رس و افزايش pH عرض گالي‌ها افزايش يابد. همچنين با افزايش تبادل كاتيوني و كاهش آهك، عمق و نسبت عرض به عمق گالي‌ها بيشتر شود.

Gully erosion is one of the most destructive types of hydraulic erosion and an important process insoil destruction that in some cases creates long, vast, deep canals. Study area was located in thenortheastern Alborz, Mazandaran province and Nowshar County (Firozkola subbasin a portion ofKojur watershed). This paper examines gully morphometery in relation with physical and chemicalcharacteristics of soil. The morphometery of gullies such as width, depth and slope were determinedin field. Physical and chemical properties of soil such as exchange cation (EC), organic andinorganic carbon, soil acidity and soil texture were determined in the laboratory. Data analyses wereperformed by Detrended correspondence analysis (DCA). The DCA analysis indicated that thewidth and slope are correlated with OC and clay negatively but they have positive correlation withpH. Hence, it's expected that following reduction of OC and clay and an increase in PH, gully widthboosts. Besides, if EC increases and CaCO3 decreases, depth and w/d ratio of gully will increase.