بررسي روش‌ هاي ذخيرة نزولات آسماني و فصل كشت در استقرار اولية گونه Astragalus squarrosus در استان يزد (بررسي موردي: مراتع كالمند بهادران)

Study of Methods of Rain Harvesting and Season Planting in Initial Establishment of Astragalus squarrosus in Yazd Province (Case Study: Kalmand Bahadoran Rangelands

Astragalus squarrosusدرختچه‌اي بدون خار و خوش­خوراك بوده كه در ماسه‌زارهاي نواحي خشك تا فراخشك بيابان‌هاي مركزي، جنوب­شرقي تا شمال­شرقي كشور پراكنش دارد. در تحقيق حاضر تأثير تيمارهاي ذخيرة نزولات آسماني شامل كنتور فارو، پيتينگ و هلالي آبگير و فصل كاشت بر استقرار اولية گونة A. squarrosus در منطقة كالمند بهادران بررسي شد. اين منطقه از لحاظ نوع خاك، وضعيت بارندگي و دما مشابه رويشگاه اصلي اين گونه است. بر پاية بررسي­ هاي قوة ناميه، بذرها در آزمايشگاه خراش داده شدند. بذرهاي خراش ­داده ­شده در قالب طرح آماري اسپليت پلات با تيمار اصلي تاريخ كشت در پاييز 92 و 93 و اواخر زمستان 92 و 93 و تيمارهاي فرعي روش كاشت پيتينگ، فارو، هلالي آبگير در سه بلوك مورد مقايسه قرار گرفت. در بهار تعداد پايه‌هاي مستقرشده در هر كرت شمارش و مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. بر اساس نتايج كشت پاييزه موفق‌تر از كشت بهاره بوده است. همچنين تيمار فارو با 11/5 % استقرار بذرها نسبت به ساير تيمارها نتايج بهتري در استقرار بذرها داشته است. همچنين نتايج اثر متقابل فصل و تيمار ذخيرة نزولات نشان داد در تيمار فارو در كشت پاييز 1392 حدود 27% بذرها مستقر گرديدند اين درحالي­ست كه بذرهاي كشت زمستان 93 در هيچ­كدام از تيمارها سبز نشدند. به­طوركلي استقرار كم بذرها گوياي آن است كه ذخيرة نزولات توأم با بذركاري در مراتع استان يزد با بارندگي ميانگين كم­تر از 100 ميلي­متر با خطر زيادي روبروست به ­طوريكه در سال‌هاي خشكسالي با بارندگي كمتر از مقدار ميانگين، احتمال سبزنشدن بذرها يا خشك­شدن بذرهاي كوچك مستقرشده وجود دارد. در اين مناطق بهتر است روش‌هاي كشت نهال‌هاي گلداني همراه با ذخيرةنزولات بررسي شود.

Astragalus squarrosus is a species of shrub without spine and palatable. This plant distributes in sandy dunes of arid and hyper arid regions in central, south-eastern and north-eastern desert of Iran. In this study the effect of rain harvesting treatments including furrow, pitting and crescent pond and planting season on initial establishment of A. squarrosus in Kalmand Bahadoran was evaluated. This region in terms of soil type, condition of rainfall and temperature is similar of the main habitat of this species. The seeds were planted at two season late fall as autumn sowing and late winter as spring sowing season. Also, the seeds were scratch according to germination studies in the lab. The scratched seeds were compared in split plot design with main treatment of planting season in the autumn of 2013 and 2014 and winter of 2013 and 2014. Subsequent treatments of pitting, furrow, crescent pond in three blocks were compared. In the spring, the number of established plants in each plot was counted and analyzed. Based on the results, fall planting been more successful than spring planting. Also, furrow treatment with 11.5% seed establishment had better results in seed establishment than other treatments. Also, the results of season and treatment interaction showed that 27% of seeds were planted in furrow during autumn 2013. But seeds in any of the treatments were not grown in winter 2014. Generally, low seed establishment suggests that rain storage combined with seeding in areas with average rainfall less than 100 mmfaces with a high risk. In these areas, methods of potted seedlings combined with rain harvesting should be examined.