مقايسه ي خصوصيات هيدروژئوشيميايي و نحوه تكامل شورابه در پلاياي ميقان و حوض سلطان

A Comparison of Hydrogeochemistry and Brines evolution in Meyghan and Hoz-e-Soltan Playas

اين پژوهش با هدف بررسي هيدروژئوشيمي و نحوه تكامل شورابه در پلاياهاي ميقان و حوض سلطان، با مطالعه ي شورابه ها و براساس شواهد هيدروژئوشيميايي انجام گرفته است. پلاياي ميقان و حوض سلطان حوضه هاي رسوبي درون قاره اي اند كه در حوضه آبريز قم و در ايران مركزي قرار دارند. سطح آب در هردو پلايا متاثر از حجم آب هاي زيرزميني وارده به آن، رودهاي فصلي، بارندگي و تبخير است. به منظور مطالعه شورابه ها و نحوه تكامل آن با حفر چاهك هايي از مركز پلايا به سمت حاشيه آن، 19 نمونه شورابه از پلاياي ميقان و 25 نمونه از پلاياي حوض سلطان اخذ گرديد. پارامترهاي فيزيكوشيميايي در محل و آناليز ژئوشيميايي شورابه ها در آزمايشگاه اندازه گيري شده اند. همچنين، تعداد 95 نمونه رسوب از پلاياي ميقان و 109 نمونه از پلاياي حوض سلطان، بوسيله اوگر دستي برداشته شد و مورد آناليزهاي كاني شناسي و رسوب شناسي قرار گرفت. سديم، كلر و سولفات مهمترين يون ها و كلسيت، ژيپس، هاليت، تنارديت و پلي هاليت مهمترين كاني هاي تبخيري در هردو پلايا هستند. بررسي هيدروژئوشيمي آب هاي ورودي بيانگر اين است كه نسبت مولي يون ها در هردو پلايا از نوع HCO3

This research is focused on study of hydrogeochemistry and brines evolution of Mighan and Hoz-e-Soltan Playas، based on studying brines and hydrogeochemistry evidences. Meyghan and Hoz-e-Soltan Playas as an intra-continental sedimentary basins، are located in Qom watershed، in central part of Iran. Both Playas are influenced by the volume of input groundwater، intermittent streams، precipitation and evaporation. In order to study the brines and their evolution process، 19 and 25 water samples were taken from center of Playas to the margins، respectively by digging holes. Physico-chemical parameters were measured in the site and geochemical analysis of brines was performed in laboratory. In addition، 95 and 109 sediment samples were collected from Meighan and Hoz-e-Soltan playas، respectively by hand auger and their mineralogy and sedimentary characters were analyzed. Major cations of both Playas are Sodium، Chloride and Sulfate; dominant evaporative minerals are Calcite، Gypsum، Halite، Thernadite and Polyhalite. Hydrochemical studies of inlet waters of both Playas indicate that mole ratio is HCO3 << Ca + Mg، which changes into Na-Cl-SO4 type in Meyghan Playa and Na-Ca-(Mg)-Cl type in Hoz-e-Soltan Playa during the geochemical evolution and deposition of evaporate minerals.