مقايسه نقشه هاي موجود زمين شناسي با نقشه حاصل از مطالعات دورسنجي (مطالعه موردي: حوزه ورتوان قزوين)

Comparison of the existing and RS geological maps (Case study: Vartavan catchment

شناخت واحدهاي زمين شناسي، يكي از مطالعات پايه و اساسي در بسياري از علوم مختلف از جمله منابع طبيعي قلمداد مي شود. در حال حاضر در مطالعات تفصيلي اجرايي و حتي تحقيقاتي منابع طبيعي، استفاده از نقشه هاي توليد شده توسط سازمان زمين شناسي، اساس مطالعات زمين شناسي را تشكيل مي دهد. از طرفي طي سال هاي اخير، تكنولوژي سنجش از دور به عنوان يك ابزار جديد و كارآمد براي مطالعات زمين شناسي معرفي شده است كه علاوه بر دقت مناسب، فوايد ديگري از قبيل دسترسي به مناطق كوهستاني صعب العبور يا غير قابل دسترس دارد. هدف از اين تحقيق، مقايسه صحت نقشه هاي زمين شناسي موجود و نقشه هاي حاصل از مطالعات دورسنجي و پردازش تصاويرETM+ ماهواره لندست نسبت به واقعيت هاي زميني در حوزه آبخيز ورتوان قزوين است. بدين منظور پس از بررسي نقشه هاي موجود سازمان زمين شناسي، اقدام به تهيه نقشه زمين شناسي منطقه با استفاده از تكنيك هاي مختلف پردازش تصاوير ماهواره اي و بارزسازي واحدهاي سنگ شناسي از طريق تركيبات مختلف رنگ مجازي (FCC)، تجزيه به مولفه هاي اصلي (PCA)، شاخص بهينه (OIF)، نسبت گيري طيفي(BR) شد كه با توجه به تنوع سازندها و سنگ هاي مختلف در محدوده مطالعاتي، روش هاي رنگ مجازي و شاخص بهينه به ترتيب داراي بيشترين قابليت براي تفكيك سازندها و سنگ ها بودند. ضريب كاپاي معادل 0/39 بين نقشه حاصل از پردازش تصويري و نقشه زمين شناسي، گوياي تطابق ضعيف بين دو نقشه است. بررسي صحت نقشه ها بر اساس واقعيت هاي زميني، حاكي از صحت بيشتر نقشه پردازش تصويري (97/5%) نسبت به نقشهزمين شناسي موجود (54/3 %) است.

Study of geological units is one of the basic studies in many different sciences such as natural resources. The use of geological maps produced by geological survey is now the basic of geological studies in detailed-operating and investigative studies of natural resources. On the other hand، during the last years، remote sensing technology has been introduced as a new and efficient tool for geological studies that in addition to proper precision، it has other benefits such as accessibility to impassable or inaccessible mountainous regions. In this study، comparing the accuracy of existing geological and remote sensing maps of Vartavan catchment of Qazvin province has been the object of the study which was evaluated with the ground realities. So first، maps of geological survey were examined. Then، various image processing techniques including False Color Composite (FCC)، Principal Component Analysis (PCA)، Optimum Index Factor (OIF) and Band Ratio (BR) were used to enhance different lithological units and finally، RS lithology map of the catchment was prepared. Considering the variety of rocks and formations of the study area، the FCC and OIF techniques have respectively the most capabilities for differentiation of the rocks. Kappa coefficient of 0.39 between the two maps indicates low agreement between them. Checking the accuracy of maps based on the ground realities showed that photo-lithological map is more accurate (97.1%) compared to geological map (52.5%).