بررسي تاثير مواد مادري و گونه هاي گياهي بر توزيع پروفيلي عناصر تغذيه اي در خاك هاي مرتعي كوهستاني كوهرنگ

Investigation of effect of parent material and plant species on profile distribution of nutritional elements in soils of Kuhrang mountain rangelands

ماده مادري و پوشش گياهي دو عامل مهم و تاثيرگذار در تشكيل خاك به حساب مي آيند. نوع عناصر موجود در خاك و مقدار فراهمي آن ها براي گياه به شدت به ماده مادري خاك وابسته است از طرفي نوع و تراكم پوشش گياهي با تغيير در مقدار ماده آلي و مكانيسم چرخه عناصر، فراهمي آنرا در اكوسيستم هاي مرتعي تحت تاثير قرار مي دهد. اين مطالعه در ارتباط با توزيع پروفيلي عناصر تغذيه اي تحت تاثير گونه هاي مرتعي و مواد مادري مختلف به صورت آزمايش فاكتوريل، در قالب طرح كاملاً تصادفي و با سه تكرار در مراتع كوهستاني اطراف شهرستان كوهرنگ انجام شد. بدين منظور در منطقه مورد مطالعه سه ماده مادري متفاوت شامل آهك مارني فسيل دار، آهك دولوميتي فسيل دار و كنگلومرا و ماسه سنگ قرمز انتخاب و در هر ماده مادري سه مكان تحت پوشش گياهان گون و دافنه و يك پروفيل در منطقه بدون گياه به عنوان پروفيل شاهد تا عمق 100 سانتي متر حفر و نمونه برداري گرديد. سپس خصوصيات فيزيكي، شيميايي و غلظت عناصر تغذيه اي در پروفيل خاك مورد مطالعه قرار گرفت. نوع ماده مادري اثر معني داري بر مقدار عناصر خاك داشت در حالي كه پوشش گياهي در برخي موارد نتوانست تفاوت معني داري در غلظت عناصر ايجاد كند. ماده مادري كنگلومراي قرمز به دليل بافت درشت تر، مقدار عناصر كمتري در خاك نسبت به آهك مارني و دولوميتي آزاد مي نمايد. از طرفي مشاهده شد كه در خاك هاي مورد مطالعه به جز خاك هاي حاصل از كنگلومرا كمبودي از لحاظ پتاسيم وجود ندارد و با توجه به حد آستانه فسفر با كمبود فسفر مواجه نيستند.

Parent material and vegetation are two important and influential factors in the formation of soil. Type of elements in the soil and their availability to plants depends deeply on soil parent material. However، type and density of vegetation change with amount of organic matter and mechanism of element cycle overshadowed the availability of element in rangeland ecosystem. This study were conducted to investigate profile distribution of nutritional elements affected by rangeland species and different parent material as a factorial trial and completely randomized design with three replications in rangelands around Kuhrang city. Therefore، in the study area، three different parent matter such as fossiliferous marl limestone، fossiliferous dolomitic limestone and red conglomerate and sandstone were selected. In each parent material، three places under Astragalus spp and Daphne and the bare part as a control profile to depth of 100 cm were dug. Then the soil physical and chemical properties and concentrations of nutritional elements in profiles were measured. The results of this study showed that type of parent material have significant effect on amount of soil element while the vegetation in some cases could not make a significant difference in concentration of elements. Red conglomerate parent material because of coarser texture، release fewer element compared to marl and dolomite limestone in soil. Soils in study area except soils derived from red conglomerate parent material، there is no shortage of potassium and phosphorous. Furthermore، concentration of elements in different depths of the profiles obeyed a similar pattern.