بررسي اثر شوري خاك بر پراكنش گونه هاي گياهي در مناطق خشك و نيمه خشك كشور (مطالعه موردي: حوزه آبخيز فوجرد - استان قم)

Effect of soil salinity on the distribution of plant species in arid and semi-aridEffect of soil salinity on the distribution of plant species in arid and semi-arid

اين پژوهش با هدف بررسي رابطه برخي عوامل مبين شوري خاك با پوشش گياهي حوزه آبخيز فوجرد انجام شد. بدين منظور پس از انتخاب تيپ هاي گياهي شاخص در منطقه و تشكيل واحدهاي كاري نسبتاً همگن از نظر خاك و توپوگرافي، از خاك و پوشش گياهي به روش تصادفي-سيستماتيك نمونه برداري شد. تعداد نمونه ها با توجه به مساحت دربردارنده هر يك از واحدهاي همگن تعيين شدند. در هر پلات نوع گونه ها و درصد تاج پوشش گياهي يادداشت شد و اقدام به حفر پروفيل خاك شد. از هر پروفيل خاك بسته به عمق خاك و عمق ريشه گياهان نمونه برداري شد و قابليت هدايت الكتريكي، سديم تبادلي، نسبت جذب سديم و درصد جذب سديم در هر يك از نمونه هاي خاك اندازه گيري شدند. ضريب همبستگي پيرسون عوامل شوري با تيپ رويشي و درصد تاج پوشش گياهي با استفاده از نرم افزار SPSS18.0 محاسبه شد. نتايج نشان داد پوشش گياهي داراي همبستگي معكوس با عوامل شوري خاك است. با انجام آناليز واريانس يكطرفه بر اساس آزمون دانكن معلوم شد حضور نوع گونه هاي گياهي تحت كنترل هدايت الكتريكي خاك (0/233 -) و درصد جذب سديم (0/167 -) قرار دارد و درصد تاج پوشش گياهي متاثر از هدايت الكتريكي خاك (0/194 -) و مقدار سديم قابل تبادل (0/2 -) است. بنابراين سديمي بودن خاك ، مهم ترين عامل محدودكننده پوشش گياهي در حوزه آبخيز فوجرد است.

This study aimed to investigate the relationship between expression of soil salinity factors and vegetation cover in Foojerd watershed. To this end، the vegetation types in the region and the formation of relatively homogeneous in terms of soil and topography، soil and vegetation were sampled by a systematic random sampling. The samples according to the area consists of homogenous units were determined. In each plot characteristics of range species and percentage of vegetation cover were recorded and soil profiles were dug. Depending on the depth of the soil profile and the depth of the roots of the plants were sampled and conductivity، exchangeable sodium، sodium absorption ratio and absorption of sodium in each of the soil samples were measured. Pearson correlation coefficient of salinity and vegetation type and percentage of vegetation cover were calculated using SPSS18.0 software. The results showed that vegetation has a negative correlation with soil salinity factors. Based on analysis of variance and Duncan were revealed that test the type of plant species were depended on soil electrical conductivity and sodium absorption rate and the percentage of canopy cover was affected by soil electrical conductivity and exchangeable sodium content. So soil sodality is the most important limiting factor to grow vegetation in Foojerd watershed.