پديد آورندگان :
صالحي، فرشاد دانشگاه شهيد چمران اهواز - گروه زراعت و اصلاح نباتات , احمدي، علي دانشگاه تهران - گروه زراعت و اصلاح نباتات , ميراب زاده اردكاني، مجتبي دانشگاه تهران - گروه زراعت و اصلاح نباتات , رفيعي، حسين رضا دانشگاه تهران - گروه زراعت و اصلاح نباتات
چكيده عربي :
به‌منظور بررسي توان ذخيره‌سازي و انتقال مجدد ماده خشك ساقه سه رقم گندم زراعي تحت رژيم‌هاي مختلف رطوبتي، پژوهشي به‌صورت فاكتوريل و در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 94-1393 در مزرعه آموزشي-پژوهشي پرديس كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه تهران، اجرا شد. تيمارهاي اين آزمايش، شامل سه رقم گندم زراعي (پيشتاز، سيوند و پارسي) و 12 سطح رطوبتي به صورت تركيبي (70، 90، 110 و 130 ميلي‌متر تبخير تجمعي از تشتك تبخير كلاس A در مرحله قبل از گلدهي (مرحله 30 تا 60 زادوكس) و سطوح 90، 110 و 130 ميلي‌متر تبخير تجمعي در مرحله پس از گلدهي از 60 تا 93 مراحل زادوكس) بود. نتايج نشان داد كه بيشترين ميزان ذخيره‌سازي ماده خشك ساقه مربوط به رقم پارسي (1046 ميلي‌گرم در ساقه) و تيمار 70 ميلي‌متر تبخير در مرحله قبل از گلدهي و 90 ميلي‌متر تبخير در مرحله بعد از گلدهي (T79) با 1070 ميلي‌گرم در ساقه بود. با اين حال، ارقام تحت رژيم‌هاي مختلف رطوبتي از نظر صفات انتقال مجدد و كارايي انتقال مجدد واكنش متفاوتي نشان دادند؛ به گونه‌اي كه رقم پيشتاز تحت تيمار 130 ميلي‌متر تبخيرتجمعي در مرحله قبل و بعد از گلدهي (T1313)، بيشترين ميزان انتقال مجدد و كارايي انتقال مجدد را به ترتيب با ميانگين 476 ميلي‌گرم در ساقه و 56 درصد داشت و از اين نظر، ميانگره‌هاي زيرين (حدفاصل سطح خاك تا ابتداي ميانگره ماقبل آخر)، بيشترين ميزان انتقال مجدد ماده‌خشك (195 ميلي‌گرم در ساقه در تيمار T1313 را نسبت به دو ميانگره ديگر (پدانكل و پنالتيميت) داشتند. در همين تيمار (T1313)، رقم پارسي (با وجود بالاترين ميزان ذخيره‌سازي ماده خشك ساقه) كمترين ميزان انتقال مجدد و كارايي انتقال مجدد را (به ترتيب با ميانگين 427 ميلي‌گرم در ساقه و 45 درصد) نسبت به دو رقم ديگر داشت. رقم پيشتاز با توان بالا در انتقال مجدد ماده خشك ساقه، بيشترين ميزان عملكرد دانه (6850 كيلوگرم در هكتار) را نيز به خود اختصاص داد، كه مي‌تواند در شرايط تنش خشكي بسيار حائز اهميت باشد.
كليدواژه‌ها
چكيده لاتين :
To investigate the storage capacity and remobilization of stem dry matter in three wheat cultivars under different moisture regimes, a factorial experiment was conducted in a randomized complete blocks design with three replications in the experiment field of the College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran, in 2014-2015. Treatments included three of wheat cultivars (Pishtaz, Sivand and Parsi), and 12 moisture regimes were combined (70, 90, 110 and 130 mm cumulative evaporation from class A evaporation pan in before flowering stage (30-60 Zadok’s stage) and 90, 110 and 130 mm levels of cumulative evaporation in after the flowering stage, 60-93 Zadok’s stage). The result showed that the highest amount of stem dry matter storage was related to Parsi cultivar (1046 mg/stem) and T79 moisture level, with 1070 mg /s average. However, wheat cultivars reacted differently under different moisture regimes in terms of remobilization traits and remobilization efficiency. Pishtaz cultivar under treatment of T1313 (130 mm at all stages of growth), had the highest remobilization and remobilization efficiency with mean of 476 (mg /stem) and 56% respectively, and the bottom internodes, had the highest rate of remobilization (195 mg /stem, under the moisture level T1313), than the other two internode. At the same time, under the same treatments (T1313), the Parsi cultivar, despite the highest dry matter storage in the stem, had the lowest remobilization and remobilization efficiency, with an average of 427(mg /stem) and 45%, respectively, than the two other cultivars. Combined with the higher power of the Pishtaz cultivar in the remobilization of dry matter, the highest grain yield (6850 kg/ha) was obtained in this cultivar, which can be very important in drought stress.
كليدواژه :
تنش خشكي , منبع ـ مخزن , ذخايرساقه , كارايي انتقال مجدد , عملكرد دانه
