مطالعه نظريه نظام جهاني از ديدگاه امانوئل والرشتاين

نظريه نظام جهاني در اوايل دهه 1970 توسط امانويل والرشتاين با هدف تبيين خاستگاههاي سرمايه داري، انقلاب صنعتي و ارتباط پيچيده، مبهم و متقابل جهان اول، دوم و سوم ارايه شد. اين نظريه در زمره نظريات چرخه استيلا به شمار ميرود و نسبت به رويدادهاي جهان ديدگاهي كلاننگر دارد. اين نظريه ريشه در افكار ماركسيستي دارد و از انتقاد ماركسيستها از امپرياليسم الهام گرفته است. همچنين ديدگاه والرشتاين از نظر پارادايمي در مقابل نظريات نوسازي قرار دارد. پيش فرض اصلي ديدگاه نظام جهاني اين است كه جهان جديد از يك اقتصاد جهاني سرمايه داري تشكيل شده و دولتهاي ملي بخش هايي از يك كل هستند و براي فهم تعارضهاي طبقاتي داخلي و نزاعهاي سياسي دولت خاص بايد اقتصاد جهاني شناخته شود. نظريه پردازان عمده اين حوزه فكري، آندره گوندر فرانك، امانويل والرشتاين و سمير امين هستند. با وجود اين، والرشتاين در ميان نظريه پردازان نظام جهاني از جايگاهي خاص برخوردار است به گونهاي كه اساسا اين نظريه با نام والرشتاين همراه است. در اين پژوهش تنها نظريه والرشتاين مورد بررسي قرار ميگيرد. ديدگاه نظري والرشتاين از يك ايده اصلي نشيت گرفته است: تصور وجود جامعه منفرد، مجزا و مستقل توهم است. جوامع يا ملت - دولت ها همواره بخشي از شبكه فراگير دولتها يا قلمروهاي ملي اند. در پژوهش حاضر با نگاهي توصفي- تحليلي به انديشه و ديدگاه نظام جهاني والرشتاين پرداخته شده و در انتها نظريه حاضر مورد نقد و ارزيابي قرار ميگيرد.