جمع آوري رواناب سطحي با استفاده از بانكت هاي هلالي در جنگل هاي دچار خشكيدگي منطقه زاگرس

Water harvesting through crescent shaped bound in affected mortality forest area, Zagros region, Iran

پديده خشكيدگي سراسر جنگلهاي زاگرس را فرا گرفته و راهكارهاي كوتاه مدت مديريتي از جمله نفوذ دادن رواناب سطحي راهكاري موثر براي مقابله با خشكيدگي است. هدف از اجراي پژوهش بررسي نقش بانكت هلالي در افزايش ذخيره رطوبت خاك از طريق نفوذ دادن رواناب به منظور مقابله با خشكيدگي بلوط بود كه در بخشي از جنگل هاي كله زرد جنوب كرمانشاه در قالب طرح آزمايشي بلوكهاي كامل تصادفي با 4 تيمار و 3 تكرار در پلاتهايي به ابعاد 30 × 50 متر انجام يافت. تيمارها شامل قرق+بانكت هلالي، قرق، بانكت هلالي بدون قرق و شاهد بود. بانكتها بسته به وضعيت سطح زمين به شكل هلالي به طول تقريبي 7 متر و عمق 0/5 متر ايجاد شدند. رطوبت حجمي خاك با TDR در 3 نقطه داخل بانكت، كناره بانكت و شاهد اندازه گيري گرديد. نتايج بررسي رطوبت اندازه گيري شده نشان داد كه ميانگين ذخيره رطوبت داخل بانكت 2 برابر نقطه شاهد بود كه با اعمال تيمار بانكت+قرق بعد از 3 سال، تعداد 3 پايه از درختان خشكيده احياء (19 پايه در هكتار) و 37 پايه در هكتار نيز كمتر خشك شده بود (در مقايسه با تيمار شاهد) كه در مجموع موجب نجات 57 پايه درختي در هكتار از پديده خشكيدگي گرديد. تيمار قرق گرچه موجب احياء پايه هاي خشكيده نگرديد، اما موجب كاهش تشديد خشكيدگي به تعداد 38 پايه در هكتار گرديد. تاثير تيمار بانكت بدون قرق در كاهش خشكيدگي 6 پايه در هكتار به دليل عدم حفاظت و چراي دام بود. نهايتا افزايش معني دار تاج پوشش گياهي و لاشبرگ سطح زمين و كاهش سطح خاك لخت در تيمارهاي بانكت و قرق نيز تاج پوشش گياهي و لاشبرگ بطور معني داري افزايش يافت. بنابر اين، احداث بانكت توام قرق به عنوان گزينه مناسب افزاش رطوبت موثر در كاهش پديده خشكيدگي و سازگار با جنگل هاي زاگرس پيشنهاد گرديد.

Oak forests in the Zagros, west Iran, are suffering from severe unusual dieback phenomenon. However, combating this event needs short terms measures to return soil moisture in the soil profile. The objective of this research was to evaluate the effect of runoff harvesting through micro-catchment, conducting in Kalehzard site, Kermanshah, Iran. The treatments include a Crescent Shaped Bound + Preservation (CSB+P), Preservation treatment (PT), Crescent Shaped Bound without Preservation CSB-P and Control treatment (CT), resulting in a total of 12 plots. Each plot measured 50 ×30 meters performed in September 2012. The ground cover was estimated using a 1 m2 quadrate and all dried trees was recorded within plots every year. Soil moisture was measured in three layers (10, 30 and 50 cm) using time domain reflectometry (TDR). Finally all data statistically were analyzed using SAS6.12 software. The result explored that dieback ratio was 30%, while there was increased during second year in CT. The data from TDR showed that CSB+P significantly enhanced soil moisture and consequently attributes in re-vegetation of dried tree (19 trees/ha) as well as reduction in dieback (37 tree/ha) compared to control treatment. Although the preserved treatment affects severity of dieback, there only curtail tree mortality rate (38 trees/ha), while CSB-P was minimum effect on forest mortality (6 tree/ha) due to absence of protection measures. In addition, significant increasing of plant cover and plant litter was found via CSB+P and PT. It is concluded that CSB+P can be considered as the possible adapted measure combating Zagros forest mortality through drought tension and climate change.