بررسي عوامل مؤثر در كمال انسان در كتاب «الانسان الكامل»، اثر عزيز الدين نسفي

كمال هدف متعالي خلقت است و انسان بر اساس فطرت، مسير نيل به آن را طي مي كند. اين موضوع، همواره مورد توجه صاحب نظران علوم مختلف همچون فقها، فلاسفه، متكلمين و عرفا بوده و انسان كامل از ديدگاه هر يك از صاحبان اين علوم، متفاوت معرفي شده است. عزيز بن محمد نسفي، از عارفان بزرگ قرن هفتم هجري نيز در كتاب ارزشمند الانسان الكامل، ضمن تبيين كمال و مراتب آن، عوامل دستيابي به كمال را بيان كرده است. در اين تحقيق، عوامل مؤثر در كمال انساني را از ديدگاه اين عارف بزرگ با تأكيد بر كتاب انسان كامل بررسي كرده ايم. اين بررسي نشان مي دهد كه از ديدگاه نسفي، عوامل معرفت زاي عقل، نبي و ولي و صحبت دانا و راهنما در اعتقاد و التزام به عوامل قلبي و عملي مؤثر در رسيدن به كمال، سالك را هدايت مي كند و به او ياري مي رساند. او همچنين اعمال جوارحي علم اندوزي، خلوت گزيني (چله نشيني)، رياضت و مجاهدت و ذكر و اعمال جوانحي توحيد، محبت و عشق به خداوند، زهد، اختيار فقر و درويشي، قناعت و توگل را مهم ترين عوامل مؤثر در رسيدن انسان به كمال ذكر كرده است.