روانشناسي شخصيت پيران ويسه در شاهنامه بر اساس ديدگاه هاي يونگ و آيزنك

در شاهنامه، پيران، وزير كاردان افراسياب و نجات بخش كيخسرو و مادرش فريگيس و مردي با نژاد و با ويژگي هاي اخلاقي مثبت و سپس منفي است. البته روند اين تبديل وضعيت، كند و آرام است. مهارت فردوسي در داستان پردازي سبب شده است كه فردوسي با گونه هاي مختلف شخصيت پردازي در داستان، او را بك شخصيت اصلي، پويا، همه جانبه و بغرنج و در ابتدا نيك و سپس بدشده معرفي كند. بعني، فردوسي تحول شخصيت و دگرگوني او را در داستان مي پذيرد. از ديدگاه تحليل روانكاوانه و روانشناسي شخصيت، بر مبناي نظريه هاي بونگ و آيزنك، پيران چون نام خويش، فردي با شخصيت متعادل و آميزه اي از برون گرايي با درون گرايي هم پايدار و هم ناپايدار (تغيير گرا؛ فعال؛ محتاط؛ اهل معاشرت؛ پاسخ دهنده؛ سهل گير؛ كم انعطاف؛ باثبات؛ هشيار و رهبر ) است كه در شاهنامه پديدار مي گردد ولي نمي تواند از تأثير وراثت و محيط دور بماند، به طوري كه رهبري دورانديشانه او در حمايت از سياوش با غفلت افراسياب و نيرنگ گرسيوز به عنوان عوامل تاثير گذار محيط، بر باد مي رود. پس، با پذيرش تاثير شديد اين دو عامل تاثير محيط و ورائت) است كه مي توان دوگانگي شخصيت او را در شاهنامه توجيه كرد كه گاهي حامي ايرانيان و كسي چون سياوش است و باري ديگر، در جنگ دوازده رخ و در جنگ با گودرز و ايرانيان تا پاي جان مي ايستد و آن گونه، اسف بار، كشته مي شود؛ گويي، خوبي، وجود اصلي و بدي، سايه اوست كه گاهگاهي خود را مي نماياند. اين مقاله با مطالعه كتابخانه اي و به روش توصيف متن وتحليل محتوا، ابتدا به بررسي شخصيت داستاني پيران كه به شناخت رواني و نقدشخصيتي او كمك مي كند، پرداخته و سپس، روانشناسي شخصيت او را بر اساس ديدگاه يونگ و آيزنگ نشان داده است.