بن‌مايه‌هاي تعليمي در اشعار محمدفائز القيرواني و اديب‌الممالك فراهاني

شعر تعليمي به عنوان يكي از انواع چهارگانه ادبي(غنايي، تمثيلي، داستاني و تعليمي)، به نوعي از سروده‌ها اطلاق مي شود كه با هدف آموزش و تعليم خوانندگان، دانشي نظري يا عملي را در قالبي ادبي ارائه مي دهد. اگرچه اين نوع شعري به باور برخي از ناقدان از جهت ادبي مورد ترديد است اما شاعران بسياري چه در ادبيات فارسي و چه در ادبيات عربي به طبع آزمايي در اين عرصه روي آورده اند. محمد فائز القيرواني و اديب الممالك فراهاني دو تن از شاعران معاصر تونس و ايران اند كه هريك به فراخور رسالت ادبي خويش و نيز به تناسب شرايط اجتماعي و تاريخي عصر خويش به سرودن اشعار تعليمي پرداخته اند و اشعار ارزنده اي را از خود به يادگار گذاشته اند. اين پژوهش با روش توصيفي-تحليلي و درچارچوب مكتب امريكايي ادبيات تطبيقي، به بررسي دفاتر شعري اين دو شاعر پرداخته و به اين نتيجه رسيده است كه اشعار تعليمي دو شاعر در محورهاي مشابهي همچون دعوت به علم آموزي، وطن دوستي، دعوت به فضايل اخلاقي و پرهيز از رذايل نمود يافته است. از جهت سبك شعري نيز به فراخور تعليمي بودن اشعار، زبان هر دو شاعر، ساده و روان بوده و از جهت رموز و تصاوير شعري ضعيف است با اين تفاوت كه اديب در بيان اهداف خود گهگاه از زبان طنز، الفاظ ركيك و فراخواني ميراث نيز بهره برده است.