خوانشي روانكاوانه - فرهنگي در قصة قالب هزار و يك شب داستان شهرزاد و شهريار

خودشيفتگي شهريار، به مثابه انگيزۀ اصلي شروع داستان هزار و يك شب، كه در بي اعتنايي او به جنس مخالف و ميل به «هم باش گرايي» نمودار مي شود، تنها علت روان شناختي ندارد بلكه به عوامل فرهنگي چندي نيز وابسته است. درحالي كه عمدۀ پژوهش ها در كشف علت رفتارهاي انسان فقط به بُعد روانشناختي اختصاص يافته است، مقالة حاضر دو بعد فرهنگ و روان شناسي را در كنار هم مورد مطالعه قرار مي دهد. به اين منظور، از نظرية روان شناسي پسافرويدي لكان استفاده مي كند كه براي زبان و فرهنگ در شكل گيري نابرابري هاي جنسيتي و تسلط هويت مردانه نقش كليدي قائل است. در مشرق زمين، غلبة تفكر مردسالاري به نابودي تصوير مناسب از خود دامن زده بود. تمدن مردانه، روح عشق را نابود ساخت و همه چيز را با منطق جنسيتي تعريف كرد. با اين همه، اگر روح تمّدن از استبداد مردسالاري رهايي مي يافت، زمينه براي بروز هويت عاشقانه فراهم مي شد. شهرزاد نيز مي كوشيد تا زمينة باروري احساس عشق را در شهريار پديد آورد و اين كار را با قدرت نمادين زبان، يا لذت هاي مقطعي به تمني و طلب پايدار و با صرفنظر از «ژوئي سانس» انتظار، تعليق و گذر از معشوق هاي ديگري كوچك به معشوق و ديگري مطلق به انجام رساند.