بررسي ميزان و چگونگي تغييرات كاربري اراضي و پوشش گياهي با استفاده از عكسهاي هوايي

شناسايي، بررسي و تجزيه و تحليل كمي و كيفي اطلاعات مربوط به خاك يك منطقه و خصوصيات وابسته به اين بخش اكوسيستم؛ اطلاعات گرانبهايي در باره پيشينه استفاده و كاربري منطقه، ميزان و چگونگي بهره برداري از منابع طبيعي و همچنين سير و روند چگونگي اين بهره برداري ، در اختيار كارشناسان و كاربران قرار مي دهدكاهش حاصلخيزي خاك بر اثر شستشو و از دسترس خارج شدن عناصر غذايي كه ناشي از بروز فرآيند فرسايش است مي تواند بر اثر تبديل كاربري اراضي بوجود آيد . از اين رو اراضي مرتعي در مدت زمان كوتاهي به دليل كاهش حاصلخيزي به صورت لم يزرع رها مي شوند به طوري كه سيماي فرسايشي شديدي بر اراضي مرتعي حكمفرما شده است. به دليل رشد روز افزون جمعيت كشاورز و دامدار و كمبود زمين هاي زراعي فرآيند تغيير و تبديل اراضي مرتعي به اراضي كشاورزي آبي و ديم در 3 دهه اخير آغاز شده و ادامه دارد. اثرات مشهود اين تغير كاربري در منطقه, پيدايش انواع اشكال فرسايش هاي آبي, قهقراي پوشش گياهي و كاهش باروري خاك در توليد محصولات كشاورزي است. اين اثرات مخرب محدود به زمينهاي كشاوري نبوده و تمامي خصوصيات اكوسيستم را تحت تاثير قرار مي دهند. تحقيق حاضر به بررسي و تعيين تغييرات خصوصيات فيزيكي, شيميايي, مرفولوژي و هيدرولوژيك خاك در اثر تغيير كاربري اراضي مرتعي و نتايج تغييرات خصوصيات خاك بر اكوسيستم هاي مرتعي و توليد علوفه انجام گرفت . بدين منظور مراتع شهرستان فريدونشهر با توجه به موقعيت جغرافيايي و خصوصيات هوا و اقليم شناسي و ساير شاخص هاي اكولوژيك, پوشش گياهي و ادافيك خود در نظر گرفته شدند نقشه كاربري اراضي فعلي و قبلي در مقياس 1:25000 براي اولين بار در اين تحقيق تهيه گرديد.بدين منظور از عكسهاي هوايي 1:55000،1:20000 و 1:40000 استفاده شد و سه نقشه كاربري اراضي كه شامل نقشه كاربري اراضي فعلي, فعلي و نقشه كاربري اراضي حداقل مربوط به 10 سال گذشته و نقشه كاربري اراضي مربوط به 25 سال گذشته تهيه گرديد. در حدود 15 درصد از اراضي مرتعي حوضه آبخير مورد مطالعه در 30 سال گذشته مورد تغيير كاربري قرار گرفته است كه از اين ميزان 4/7 درصد به اراضي ديم, 10/7 به اراضي كشاورزي آبي و در حدود 0/23 درصد به باغات تبديل شده است. تغيير كاربري اراضي مرتعي باعث تغيير و تحولات عمده در خصوصيات فيزيكي،شيميايي و هيدرولوژيك خاك و تغيير در ميزان و نوع پوشش گياهي و توانايي خاك و پوشش گياهي در حفاظت از خاك و جلوگيري از توليد رسوب گرديده است و بالطبع ساير خصوصيات اكوسيستم رانيز تحت تاثير خود قرار داده است.خصوصيات پوشش گياهي در مراتعي كه تحت چراي شديد قرار داشته اند به شدت تغيير يافته است. از جمله اين عوامل مي توان به پوشش تاجي، لاش و لاشبرگ، تراكم پوشش گياهي، تركيب گونه هاي موجود و زاد آوري گونه هاي مرغوب اشاره كرد.