كاركرد معنايي و تصويري عناصر طبيعت در دوبيتي هاي باباطاهر

طبيعت و عناصر آن از ديرباز در ادب و بخصوص شعر فارسي مورد توجّه بوده اند. شاعران همواره از پديده هاي طبيعت براي تبيين انديشه ها و محسوس ساختن عواطف گوناگون بهره گرفته اند؛ تا جايي كه درك ظرائف معنايي بسياري از آثار، درگرو درك كاركردهاي محتوايي و بلاغي تصويري پديده هاي مربوط به طبيعت در آنهاست. اين نكته، پژوهشهاي گوناگون در - شعر سنّتي و معاصر را، از منظر موضوع مورد بحث، همواره وجاهت مي بخشد. يكي از شاعران كلاسيك ادب فارسي كه اجزاء طبيعت در شعرش نمودهايي قابل تأمّل دارند، باباطاهر است. او در دوبيتي هايش استفاده هايي توجّه برانگيز از عناصر طبيعت مي كند و در جهت القاي مفاهيم گوناگون، تصاويري متنوّع با آنها مي سازد. اين گونه است كه توجّه به كيفيّت و جزئيّات اين كاربرد، به مخاطب كمك مي كند تا بيشتر و بهتر در جريان افكار و ذهنيات او قرار گيرد. بر اين اساس و با توجّه به همين اهمّيت، موضوع اين مقاله، بررسي كاركرد محتوايي و تصويري پديده هاي طبيعت در دوبيتي هاي باباطاهر، با استفاده از روش توصيفي تحليلي است. يافته ها نشان مي دهند، مهمترين گونه هاي عناصر طبيعت در اشعار بررسي شده، به ترتيب ميزان نمود - عبارتند از: گلها و گياهان، خاك و وابسته ها، حيوانات و پرندگان، آسمان و اجرام آن، آب و وابسته ها، آتش و نيز انواع بادها. برجسته ترين شيوه هاي تصويرپردازي مرتبط با طبيعت در شعر باباطاهر، با تشبيه، استعاره و نماد ظاهر مي شوند. مهمترين كاركردهاي معنايي عناصر ياد شده نيز به ترتيب در عاشقانه ها، عارفانه ها و شكوائيه ها جلوه مي كنند.