كشاورزان و سبك هاي مديريتي توزيع آب كشاورزي: موردي مطالعه استان فارس

Farmers and Agricultural Water Management styles: The Case of Fars Province

اين پژوهش بر پايه راهبرد پيمايش و با هدف بررسي ادراك و تمايلات كشاورزان استان فارس نسبت به سبك هاي مديريتي آب كشاورزي انجام شده است. نمونه مورد مطالعه (244 نفر) با بهره گيري از فرمول كوكران و نمونه گيري تصادفي ساده، از بين كشاورزان منطقه درودزن مرودشت در استان فارس انتخاب شدند. داده هاي مورد نياز پژوهش با استفاده از مصاحبه ساختارمند و با كمك پرسشنامه اي حاوي پرسش هاي باز و بسته گردآوري شد. روايي پرسشنامه مورد استفاده از سوي گروهي از متخصصان بررسي و تأييد شد و پايايي آن نيز با انجام يك مطالعه راهنما و بر پايه ضريب آلفاي كرونباخ (0/53 تا 0/74) مورد بازنگري و اصلاح قرار گرفت. يافته هاي پژوهش حاكي از آن است كه كشاورزان مورد مطالعه از باورهاي منفعت گرايانه در خصوص آب و منابع آب كشاورزي برخوردارند. از سوي ديگر اكثريت آنان تمايل و نگرش مثبت به مديريت مشاركتي آب داشته اند. علاوه بر آن، به منظور درك بهتر و عميق تر خصوصيات كشاورزان مورد مطالعه، از تحليل خوشه اي استفاده شد. يافته هاي حاصل از تحليل خوشه اي نشان داد با توجه به ويژگي هاي سن، سطح تحصيلات، بُعد خانوار، و سبك هاي چهارگانه مديريتي آب كشاورزي، كشاورزان مورد مطالعه را مي توان به سه دسته ريسك پذير، سنتي و ميانه رو گروه بندي نمود.

The aim of this research is to find and assess farmers’ tendencies to and attitudes of agricultural water management styles (AWMSs). Therefore, a survey method with a simple random sampling was used to select 244 farmers in villages of Doroudzan, Iran. The data were acquired by questionnaires filled out in face-to-face interviews. The reliability of questionnaire was tested in a village outside the study area. The questionnaire was improved based on the pilot study results. A panel of experts confirmed the face validity of the questionnaire. Results indicated that farmers had high utilitarian beliefs regarding agricultural water resources. Also, the majority of farmers had positive attitudes toward and perceptions of participatory water management. Cluster analysis was used to construct a typology of farmers regarding water management styles in Doroudzan villages. Clusters were profiled in terms of age, education, family size, utilitarian beliefs, and water distribution styles using cluster analysis. Three groups of farmers i.e. risk prone, traditional and co-owner farmers were identified through cluster analysis.