رابطه بين فرسايش‌پذيري شياري و شدت باران در خاك رسي

The relationship between rill erodibility and rainfall intensity in a clay soil

فرسايش‌پذيري شياري نشان‌دهنده ميزان مقاومت خاك در برابر جدا شدن توسط جريان آب است. اين عامل يك متغير ورودي مهم براي برآورد ميزان فرسايش شياري در بسياري از مدل‌هاي فرسايش است. در مدل پروژه پيش بيني فرسايش آبي (WEPP)، فرسايش‌پذيري شياري (Kr) به عنوان افزايش ظرفيت جدا شدن خاك به ازاي هر واحد افزايش تنش برشي جريان آب بيان شده است. اين پژوهش با هدف بررسي نقش شدت باران بر فرسايش‌پذيري شياري در خاك رسي انجام گرفت. براي اين منظور نمونه‌هاي خاك از عرصه‌هاي مارني غرب زنجان جمع‌آوري شد و در شيارهايي به طول 4 متر و عرض 3/ 0 متر در داخل فلوم تحت باران شبيه‌سازي شده با شدت متغير از 10 تا 100 ميلي‌متر بر ساعت مورد بررسي قرار گرفتند. آزمايش در 30 واحد آزمايشي تحت شرايط آزمايشگاهي انجام گرفت. نتايج نشان داد كه فرسايش‌پذيري شياري تحت تأثير شدت باران قرار گرفت (001/ 0p ). شدت باران 30 ميلي‌متر بر ساعت به عنوان شدت باران آستانه براي انتقال ذرات از خاك شيار و ايجاد فرسايش شياري بود. افزايش شدت باران، از يكسو افزايش ضربه قطرات باران و تخريب ساختمان خاك و از سوي ديگر توليد بيش‌تر جريان متمركز در شيارها را به دنبال داشت.