نگاهي به جلوه‌هاي حجاب و عفاف در نهج‌البلاغه، قرآن و احاديث

حجاب به معناي پوشش است و در قرآن كريم هفت بار مطرح شده است. قرآن حجاب را موجب حفظ ارزش زن و مانع جلوه گري او در ميان نامحرمان مي داند. حجاب موجب صيانت او از گزند نااهلان و عامل امنيت زن در جامعه است. يكي از فلسفه هاي حجاب در فرهنگ اسلام مزين شدن زن به زينت تقوا و عفاف است. همچنين عفاف به معناي پرهيزگاري، خويشتن داري و نگهداشتن نفس از فزون خواهي و حرام است كه در قرآن چهاربار به كار رفته است. در نهج البلاغه‌ي امام علي (ع) بحث حجاب و عفاف در خطبه هاي امام بيشتر در موضوعات تقوا استنباط مي شود و در ساير موارد تحت موضوعات پاكدامني و مبارزه با هواي نفس قابل دريافت است. در قرآن مساله ي عفاف در آيه ي اول سوره نور بازتاب ويژه اي دارد و آيه ي پنج سوره ي مومنون عفاف را از خصلت هاي برجسته ي مومنان مي داند. عفت را بعد از نماز و زكات و پرهيز از لغو مطرح نموده و آن را بر امانت و وفاي به عهد مقدم داشته است. دامنه ي عفاف از گستردگي خاصي برخوردار است. گاه در امور اجتماعي مطرح مي شود و گاه در فعل و انفعالات فردي. عفاف با ديگر فضايل، رابطه ي اثر و موثر دارد؛ زيرا در راس همه ي خوبي‌ها است. رعايت عفاف در جامعه ي اسلامي از يك طرف، نشان دهنده ي ميزان اعتقادات دروني افراد جامعه است و از طرف ديگر، نشان دهنده ي اهميت ارزش حجاب و عفاف در جامعه است. امام علي (ع) مي فرمايد: افضل العباده شيء واحد و هو العفاف (محدث نوري، 1408 ق: 11، 276 به نقل از كتاب جايگاه و تأثير عفاف در تعاملات و ارتباطات، 102). در يك تقسيم بندي عفاف به عفت دركردار، عفت در نگاه، عفت در پوشش، عفت در اظهار زينت، عفت در معاشرت، عفت در گفتار و عفت در انديشه، تقسيم مي شود كه متناسب با موضوع، آيات قرآن و احاديث و خطبه ي امام علي (ع) قابل تأمل است. همچنين عفاف داراي فضايلي است كه مورد بحث قرارگرفته است. پشينه ي يافته ها با استفاده از سه نوع ترجمه ي نهج البلاغه كه در اختيار داشتيم قبلا مطالعات و نوشته هايي را در حوزه ي تحقيقات مربوط تهيه كرده بودم و با محوريت سخنان امام موضوعاتي را تدوين نموده بودم و با فراخوان جديد و با منابع بيشتر، سمت و سوي نوشته هايم هدف دار تر شد.