تصحيح نگاه به جامعه و فرد، لازمه اسلاميت و كارآمدي الگوي پيشرفت

نگاه صحيح و براساس انديشه هاي اسلامي به جامعه و فرد در مباني الگوي پيشرفت نقش پر رنگي در پيشبرد آن در جنبه هاي مختلف زندگي دارد. از آن جا كه برخي مباحث جامعه شناسي مورد اجماع انديشمندان اسلامي نيست، بايد از طرح مستقيم آنها در مباني الگو احتراز كرده و به قدرمشترك ها اكتفا كرد. در اين مقاله نظريات مختلف دانشمندان اسلامي درباره نظريه «مدني بالطبع» كه مورد تأكيد مباني الگوي پيشرفت قرار گرفته، بررسي شده و مشخص مي شود موافقان اين نظريه در جايگاه غير مشهور در ميان متفكران مسلمان هستند. نظريه مشهور «مستخدم بالطبع» بودن انسان است كه داراي استدلال هاي قوي تري از ديد نگارنده است ولي با اين حال قدر مشترك اين دو نظريه يعني اصل وجود «حيات اجتماعي» در ميان انسان ها مي تواند گره گشاي اين مسئله باشد. از طرف ديگر وجود جامعه و نسبت آن با وجود فرد نيز بايد در مباني الگوي پيشرفت مورد تصحيح قرار گيرد؛ چرا كه بنابر ديدگاه تمامي انديشمندان اسلامي طراز اول همچون علامه، شهيد مطهري، آيت الله جوادي و آيت الله مصباح جامعه داراي وجود مستقلي است و از آن جا كه جريان رقيب الگوي اسلامي-ايراني پيشرفت يعني ليبراليسم بر اصالت و وجود فرد تكيه دارد و Individualism را به صورت يك فرهنگ درآورده است و هيچ جايگاهي براي وجود جامعه در نظر نگرفته است، بايد نگاه الگوي پيشرفت به فرد و جامعه را تصحيح كرد و بر وجود جامعه به جاي وجود فرد تأكيد كرد.