اولويت¬بندي سطوح هم¬پيمايش مؤثر بر دبي اوج سيل به منظور برنامه¬ريزي مهار سيلاب (مطالعه موردي: حوزه¬ آبخيز بار نيشابور)

به دليل وسعت زياد حوضه¬هاي آبخيز و محدوديت¬هاي اقتصادي و اجرايي، احياي آبخيزها از ديدگاه كنترل سيل، در يك پروژه واحد، عملي نبوده و حتي ممكن است اثرات معكوس داشته باشد. پروژه¬هاي كنترل سيل، يك تصميم¬گيري مديريتي است كه بايد به‌وسيله مطالعه شرايط فيزيكي، اجتماعي و اقتصادي و برآورد تأثيرات حاصل از انجام برنامه¬ها تأييد گردد. در تحقيق حاضر با استفاده از مفهوم نمودار مساحت- زمان در مدل هيدرولوژيكيHEC-HMS ، با استفاده از روش تكرار حذف انفرادي زيرحوضه، آبنمودهاي سيل متناظر با بارش¬هاي طراحي براي هر يك از زيرحوضه¬ها محاسبه گرديد.در اين مطالعه با توجه به روش انتخابي محاسبه رواناب SCS در برآورد دبي سيلاب و روش موج سينماتيك در رونديابي، پارامترهاي شماره منحني و ضريب زبري مانينگ به‌عنوان مؤثرترين پارامترها در شبيه¬سازي جريان مورد واسنجي قرار گرفتند. پس از ارزيابي بهترين روش جستجو و تابع هدف، روش جستجوي گراديان تك متغيره به‌عنوان بهترين روش جستجو و تابع هدف نش- ساتكليف به دليل بالاترين تطابق دبي شبيه‌سازي‌شده در سه رخداد بارندگي موردنظر با دبي مشاهداتي به‌عنوان بهترين تابع هدف انتخاب گرديد و درنهايت اعتبارسنجي مدل براي دو رگبار ارزيابي گرديد كه مقادير نش- ساتكليف آن به ترتيب 948/0 و 892/0 محاسبه شد. پس از محاسبه دبي پيك هر زير حوضه، ميزان تأثير هر يك از زير حوضه‌ها در توليد سيل خروجي با استفاده از شاخص¬هاي سيل¬خيزي F و f تعيين گرديد. در نهايت پس از استخراج سطوح هم¬پيمايش حوضه، نحوه توزيع مكاني زير حوضه¬ها در سطح منطقه موردبررسي قرار گرفت. نتايج حاصل از اين تحقيق نشان مي‌دهد، سطوح هم پيمايش با استفاده از نمايه¬هاي F و f، سطح 1- 75/0 واقع در بخش مياني حوضه با وسعت 24 كيلومترمربع در اولويت اول قرارگرفته است. در مقايسه با مناطق مزبور، سطوح واقع در نزديكي خروجي نقش بسيار كمتري در دبي اوج داشته است. به‌طوركلي از خروجي به‌طرف بالادست و بخش¬هاي مياني حوضه، همراه با افزايش وسعت سطوح هم پيمايش، تأثير آنها در دبي اوج سيلاب افزايش نشان مي‌دهد.