تصوير خليج فارس در سفرنامه ابن‌بطوطه

سفرنامه‌ها بدليل در بر داشتن اطلاعاتي متنوع در زمينه آداب و رسوم، آيين و مذهب، امور سياسي، اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي، در ميان انواع ادبي جايگاه ممتازي دارند. سفرنامه ابن‌بطوطه نيز بازتابي از فرهنگ سرزمين‌هاي اسلامي در قرن هشتم هجري است كه هم از نظر تنوع و هم از نظر گستره‌ي زماني جايگاهي ممتاز دارد. ابن‌بطوطه يكبار از طريق بصره، وارد آبادان و ماهشهر شده و بار ديگر، در سفري نه‌چندان كوتاه از هرمز، لار، خنج و كيش ديدار كرده است. همچنين پس از بازگشت از چين، از راه ظفار به مسقط و از آنجا براي بار دوم به هرمز مي‌رود. زماني‌كه به توصيف و ثبت ديده‌هاي خود از اين شهرها پرداخته است، خاطرات خود را در سفر به هرمز ادغام كرده و بصورت يكجا مي‌آورد. مقاله حاضر تصوير خليج فارس يعني شهرهاي متصل به خليج فارس كه ابن‌بطوطه از آن بازديد كرده، مورد نظر بوده است. اين شهرها شامل: آبادان، ماهشهر، هرمز، خنج، لار و كيش بوده است كه به روش اسنادي و تحليل محتوا، به بررسي و بازشناختي تصوير خليج فارس در حوزه‌هاي گوناگون فرهنگي، اقتصادي، تاريخي، ادبي و جغرافيايي در سفرنامه ابن بطوطه پرداخته است. نتايج نشان مي‌دهد كه ابن‌بطوطه بدليل حضور شخصي در اين مناطق، تصويري واقع‌گرايانه از آداب و رسوم، عقايد، شخصيت‌هاي بزرگ، صيد مرواريد، بازارها، خانقاه‌ها و... در اين مناطق ارائه مي‌دهد. گاهي تصاويرارائه شده، تكرارگونه و عمومي است، اما بيشترين تصاويري كه ارائه مي‌دهد مربوط به خانقاه‌ها و معرفي بزرگان اين سرزمين‌هاست.