«سيري در انديشه هاي ديني و اخلاقي مختومقلي فراغي (شاعر پرآوازة تركمن)»

مختومقلي فراغي، شاعر بلندآوازة ايراني و به قول جمالزاده، فردوسي تركمن هاست كه ديوانش سرشار از انديشه هاي ديني، اخلاقي و اجتماعي است و بي گمان افكار و انديشه هاي او از جايگاه ويژه اي در رشد و شكوفايي نسل حاضر برخوردار است. فراغي ، متشرّعي است عارف و عارفي است فرزانه . روان‌شناسي فهيم و مردم شناسي آگاه، متفكّري ديندار و جامعه شناسي تيزبين . معلّم اخلاق و شناسندة گوهر گرانسنگ معرفت.اساس تربيت او بر حكمت عملي است . فردي است ميانه‌رو. نه گرفتار باورهاي خشك ديني است و نه عرفان محض و بريدن از خلق و انقطاع از هستي ، در نظرش ماية كمال است.در باور او در ساحتِ بندگي و نجواي پروردگار ، چون پيران طريقت ، دل به صافيِ حضورِ قلبي بايد پيراست. مختومقلي فراغي ، معلّم اخلاق است و اثر او اثري است اخلاقي. جواني در باور او ، بهاري است زودگذر. پس تا فرصت هست در انديشة توشة راه بايد بود.اين سرايِ سپنجي ، خوابي بيش نيست ، سرايي سراپا كژيّ و ناراستي.به هوش بايد بود كه بندگيِ نفس ، ماية شرمساري و نگونساري است . فرمانبرِ شيطانِ درون نبايد بود.و چه زيباست اگر تنِ لطيفِ روح ، به زلالِ حقيقت بشوييم.در اين طوفان حادثات و كشش‌هاي بلند ناملايمات ، زلالِ آمرزش و پناهي جز آستانِ دوست ، و نوري جز نور ايمان نمي‌توان يافت. روش تحقيق در اين پژوهش، از نوع تحليلي - توصيفي است و هدف از انجام آن آشنا ساختن مخاطبان با اين سرايندة نامي وآگاهي از انديشه هاي اوست. فراغي، پدر ادبيّات تركمن و احياگر زبان و ادبيّات تركمني است.ديوان شعرش ميراث ماندگار ديني- ادبي است و نمايانگر فرهنگ غني ايراني - اسلامي و از آنجا كه انديشه هاي بلند ديني و اخلاقي اش از قرآن كريم و تعاليم دين اسلام، نشأت گرفته، در عصر حاضر نيز الگوي تربيتي سازنده اي به شمار مي آيد كه به جهت برخورداري از مايه هاي نغز ادبي تأثيرگذاري بيشتري نيز دارد.