پياده نمودن نظام مستندسازي، راهكاري بنيادي جهت بهبود پيوسته مديريت بحران- مطالعه موردي: مستندسازي سانحه سيل در وزارت راه و شهرسازي

بررسي سوانح طبيعي گذشته در كشور نشان مي‌دهد كه هر بار سانحه‌اي رخ مي‌دهد، هزينه‌هاي مالي و اقتصادي هنگفت‌تر از گذشته صرف بازسازي و بازآوري كليه زيرساخت‌ها، شريان‌هاي حياتي و جبران كليه خسارت‌هاي به بار آمده مي‌شود. وجود چنين نارسايي، بيشتر از اينكه ضعف عمليات مهندسي و مديريتي را آشكار سازد، نبود عنصر بهبودي پيوسته در سامانه مديريت سانحه و بحران به دليل نبودن يك نظام مستندسازي را نشانه مي‌رود. مستندسازي سانحه، يكي از عناصر ضمني چرخه مديريت سانحه و بحران است كه كليه كارها و فرآيندهاي مهندسي و مديريتي را پوشش مي‌دهد. مستنداتي كه به‌صورت حرفه‌اي و چارچوب‌گرا تهيه شده باشند، براي تحليل عوامل تشديد سانحه تحت تأثير نارسايي‌هاي مديريتي، فردي و سياست‌گذاري‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرند؛ بنابراين خروجي‌هاي يك مستندسازي مطلوب، ابزار مناسبي جهت انتقال آموزه‌هاي گذشته به عوامل سازماني دخيل در مديريت سانحه به‌منظور پرهيز از بروز و تكرار نارسايي‌هاي گذشته است. سامانه حمل‌ونقل جاده‌اي به‌عنوان يك شريان حياتي مهم، همواره دستخوش تكرار خسارت‌هاي ناشي از سيل مي‌باشد. اين مقاله حاصل انجام يك پروژه پژوهشي كاربردي در حوزه وزارت راه و شهرسازي با هدف تدوين دستورالعملي كاربردي جهت مستندسازي رويدادها و فعاليت‌هاي مهندسي و مديريتي صورت گرفته در طول چهار مرحله پيشگيري آمادگي، پاسخ و بازسازي است. روش‌شناسي تدوين دستورالعمل بر اساس تهيه گزارش شناخت از سطح مستندسازي در وزارت راه و شهرسازي و انجام مطالعه تطبيقي در زمينه مستندسازي سانحه در ديگر كشورها تعيين شد. در نهايت خروجي‌هاي اوليه بر اساس نقطه نظرات اصلاحي كارفرما و بهره‌برداران طرح اصلاح شدند. به‌منظور اعتبارسنجي به دستورالعمل پيشنهادي، داده و اطلاعات گردآوري شده از سوانح سيل گذشته در حوزه حمل‌ونقل ريلي و جاده‌اي در چهار مورد مطالعاتي بر اساس دستورالعمل تدوين شده مستند شده و در بانك اطلاعاتي كه براي اين منظور طراحي شده بود ذخيره شدند.