بررسي اثر پخش سيلاب در كنترل سيلاب رودخانه دز با استفاده از مدل رياضي مناسب؛ مطالعه موردي: سيلاب فروردين 1395

مديريت سيلاب به‌منظور كاهش خسارت جاني و مالي ناشي از آن از حائز اهميت‌ترين مباحث در علم مهندسي رودخانه مي‌باشد. مدل‌هاي هيدروديناميكي متعددي در زمينه شبيه‌سازي هيدروليكي سيل در دنيا توسعه يافته‌اند. در اين مقاله با استفاده از سه مدل هيدروليكي يك‌بعدي، شبه دوبعدي و يك‌بعدي-دوبعدي وضعيت سيلاب رودخانه‌هاي كارون و دز با مطالعه موردي سيلاب فرودين 1395 بررسي شده است. به دليل پست بودن سيلاب‌دشت‌هاي اين رودخانهها نسبت به كانال رودخانه، هنگام خروج سيلاب از مقطع رودخانه، دو جريان با عمق و سرعت متفاوت، در كانال رودخانه و سيلاب‌دشت‌ها ايجاد مي‌گردد. اگر از مدل‌هاي يكبعدي براي مدل‌سازي هيدروليكي آن‌ها استفاده شود، نتايج مدل رياضي با واقعيت مطابقت نداشته و قابل استناد براي اخذ تصميمهاي صحيح مديريتي نيستند. دقيق‌ترين مدل جهت شبيه‌سازي رودخانه‌هاي داراي سيلاب‌دشت‌هاي با شيب منفي مدل‌هاي دوبعدي يا يك‌بعدي-دوبعدي مي‌باشد ولي زمان اجراي اين مدل‌ها طولاني بوده و در موارد اتخاذ تصميم‌گيري سريع قابل استفاده نيستند. لذا مناسبترين مدل جهت بررسي شرايط سيلابي اين دسته از رودخانه‌ها، مدل‌هاي شبه دوبعدي مي‌باشد كه علاوه بر زمان اجراي كوتاه، شبيه‌سازي پخش سيلاب را نيز به‌خوبي انجام مي‌دهند.