تجلي تفكر ات اشراقي سهروردي و حكمت مثالي صدرايي در معماري مساجد دوره صفوي

در عصر صفوي ، فرهنگ تشيع و تصوف به خلق صورت هاي هنري بديعي منجر گشته است. فضاي حاكم بر معماري اين عصر را مي توان فضايي شيعي- ايراني دانست كه حكمت خسرواني سهروردي در انديشه هاي ملاصدرا و فلسفه به بار نشسته شيعي در آن جاري است.در اين مقاله، به تعريف اشراق و عالم مثال از ديدگاه فلاسفه اي چون سهروردي و ملا صدرا پرداخته مي‌شود و هدف از اين پژوهش پاسخ گويي به سوال تفكرات و انديشه هاي اشراقي سهروردي و ملا صدرا چه تاثيري در معماري مساجد دوره صفوي گذاشته است؟ مي باشد .مساجد مورد تحليل ( مسجد امام ، مسجد شيخ لطف الله و مسجد چهار باغ ) هر سه مربوط به دوره صفوي و جز شاهكارهاي هنري اين دوره محسوب مي شوند . در اين پژوهش كه يك پژوهش تاريخي - تحليلي و توصيفي است، اطلاعات به شكل هدفمند از مآخذ )شامل كتب و پژوهش ها (با استفاده از ابزار كتابخانه ا ي گردآوري و پس از آن تصفيه و نقد ، ارزيابي شده است. و در پايان نتايج حاكي از آن است كه فلسفه اشراق و حكمت عالم مثال در تفكر اسلامي تاثير بسزايي در معماري مساجد صفوي اصفهان داشته است و بسياري از هنر ها و معماري سنتي ايراني در دوره صفوي بر اساس حكمت مثالي و تفكر اشراقي شكل گرفته است و معمار هنرمند تبلور ساحت عالم مثال را مبتني بر تعاليم و آداب برگفته از فتوت‌نامه‌ها پرده از اسرار عالم قدسي بركشيده و جلوه‌اي از تجانس ميان عالم معنا و عالم مجاز را شكوفا كرده است.