جايگاه حس مكان در طراحي فضاهاي شهري تبيين معيارهاي موثر بر حس مكان در ميدان شهدا مشهد

پرداختن به محيط از جنبه كالبدي - زيبا شناختي يعني پرداختن به مباحثي كه حس بينايي را مد نظر قرار داده و سبب پيوند شناختي _ ادراكي شهروندان از فضاهاي شهري است. در تحليل اين جنبه از محيط، ارزيابي پيام هاي بصري، ويژگي هاي مؤثر در نحوه ادراك، سازوكار دستگاه بينايي، ويژگي هاي فردي و محيطي نقش بسزايي دارند. اين مقاله نيز به ارزيابي كيفيت بصري ميدان شهدا مشهد و تأثير آن بر چگونگي ادراك ناظران، بر پايه پارامترهايي كه به طور همزمان، هر دو بعد بصري و ادرا كي را تحت شعاع خود قرار مي دهند، پرداخته است. روش تحقيق پژوهش حاضر با توجه به ماهيت موضوع، از نوع كيفي و بر اساس هدف از نوع ارزيابي بوده و رويكرد آن ارزيابي وضع موجود بر پايه تحليل محتواي داده هاي به دست آمده از دو روش مشاهده و مصاحبه است. با توجه به معيارهاي ارزيابي در نظر گرفته شده، نتايج پژوهش نشان مي دهد ادراك فضايي افراد، عموماً از نظر مادي و احساسي، تشابه بسياري با يكديگر دارند اما ادراك معنايي يعني تفسير و ارزيابي آنها متفاوت خواهد بود. همچنين طرح ساماندهي ميدان شهدا ، توانايي برقراري ارتباط مناسب بين فرم و عملكرد فضايي آن را نداشته و در واقع ميدان با وجود داشتن يك طرح از پيش انديشيده شده و نيز كاراكتر خاص و متمايز كالبدي، موفق به برقراري ارتباط معني دار بين عناصر الحاقي با زمينه كالبدي نبوده و در نتيجه موجب ادراك نامطلوب بصري _ فضايي شهروندان شده است. در نتيجه اين ارتباط ناموفق، مهمترين نقطه ضعف ميدان بوده و منجر به شكل گيري طرح واره ها و تصوير ذهني نامطلوب از اين ميدان در ذهن شهروندان شده است.