بررسي توازن واژگاني در غزليات سلطان ولد

هدف شاعران از سرودن شعر، انتقال احساسات به گونه اي مؤثر براي جذب مخاطبان است. موسيقي از عواملي است كه شاعر براي نيل به اين مقصود از آن بهره مي¬برد. يكي از مهمترين عوامل براي ايجاد موسيقي در شعر، وجود توازن در كلام است. اگر بسامد توازن در واژگان يك شعر چشمگير باشد، اثرگذاري آن شعر بر مخاطبان بيشتر است. در اين پژوهش كوشش شده است تا ضمن بررسي توازن واژگاني در غزليات سلطان ولد فرزند بزرگ مولانا و از عارفان قرن هشتم، اشعار وي را با توجه به اين نوع تكرار كلامي، در زيرمجموعه مقوله¬ي قاعده¬افزايي و با روش كتابخانه اي- آماري، مورد پژوهش قرار دهيم. به اين منظور به بررسي توازن واژگاني در 100 غزل انتخابي از ديوان غزليات سلطان ولد پرداخته ايم تا چگونگي كاربرد اين نوع توازن در غزل¬هاي او را بر مخاطبان آشكار كنيم. يافته هاي پژوهش گوياي آن است كه تكرار آوايي ناقص در واژگان، بيشترين بسامد را دارد. همچنين استفاده ازقافيه هاي مياني موجب رواني كلام شده و بر غناي موسيقي افزوده است. استفاده از سجع متوازي در كنار ساير سجع¬ها نيز بيشترين بسامد را به خود اختصاص داده و با توجه به كاربرد شماري از اين سجع در جايگاه قافيه، و بهره گيري از جناس لاحق، بايد اذعان كرد كه اين صنايع علاوه بر ايجاد توازن واژگاني، در افزايش موسيقي اشعار سلطان ولد تأثير چشمگيري داشته است.