بازشناسي باغ علي نقي خان تفت

يزد با وجود كم آبي داراي نمونه هاي كاملي از باغهاي ايراني در دوره هاي تاريخي پس از صفويه مي باشد.اغلب اين باغ ها به دنبال احداث قناتي خاص و با هدف تكميل زنجيره عمراني قنات توسط حاكمان محلي در مناطق ييلاقي ايجاد شده اند كه عموما پس از دوره كوتاه مالكيت خصوصي جهت استفاده و منافع عمومي وقف گرديده اند شهر تفت به دليل نزديكي به يزد و دارا بودن شرايط اقليمي مناسب داراي چندين نمونه از اين باغهاست. باغ علي نقي خان در تفت يكي از اين باغ هاست كه به دليل ويژگيهاي معماري بنا و وفاداري نسبي به الگوي باغ ايراني قابل توجه است.اين مقاله دنبال يافتن ريشه هاي تاريخي و معماري بنا پس از تغييرات گسترده ايجاد شده در آن و ارائه توصيف كاملي از اين بناست و جهت نيل به اين هدف به واكاوي منابع و متون تاريخي ,همچنين گزارشات مرمت كنندگان و انجام مطالعات ميداني مي پردازد.اين پژوهش با در نظر داشتن وضعيت كنوني باغ و بررسي تغييرات انجام شده در آن سعي در يافتن سيماي حقيقي باغ دارد. كوشك اصلي باغ بناي دو طبقه است كه با زير بناي 400 متر مربع ساخته شده است. پلان آن مربع و تقريبا متقارن است كه به صورت اتاقهايي در پيرامون فضاي مركزي حوض خانه با راهروهايي در ميان آنها شكل گرفته است.عمارت كوشك اصلي متمايل به سمت شمالي زمين بنا شده اما معماران بنا زيركانه با جداسازي قسمتي از زمين با فضاي سبز و ساخت فضاهاي خدماتي در حاشيه زمين باغ بنا را در ميانه هندسي فضاي كاربردي باغ قرار داده اند.اين باغ از قنات دورقم و اهرستان سيراب مي شود و يكي از ويژگيهاي خاص آن وجود پاياب در عمق شش متري زمين جهت استفاده از آب يكي از اين قناتهاست.