قابليت ها و محدوديت هاي استان چهارمحال و بختياري در تأمين منابع آب فلات مركزي ايران

ايران به لحاظ جغرافيايي در كمربند خشك و نيمه خشك جهان قرار دارد و ميانگين ميزان بارش سالانه آن حدود 240 ميليمتر است كه اين ميزان كمتر از يك سوم متوسط جهاني مي باشد؛ در قسمت هاي مركزي اين مقدار به 74 ميليمتر كاهش مي يابد كه نشان دهنده جدي بودن مسئله تأمين آب در اين مناطق است. مسئله كمبود آب به طور كلي و كاهش تدريجي آن در اثر مصرف جوامع سبب شده است آب نقش اساسي خود را در شكل دهي به روابط اجتماعي- سياسي ملت ها و جوامع بشري بويژه در مناطق خشك تر جهان ايفا كند. استان چهارمحال و بختياري به دليل كوهستاني بودن، سرچشمه 10 درصد از آب هاي روان كشور از جمله سرچشمه 2 رود مهم زاينده رود و كارون است؛ كه يكي وارد دشت هاي خوزستان و ديگري وارد استان اصفهان مي‌شود. رودخانه زاينده رود به عنوان بزرگترين رودخانه فلات مركزي ايران، نقش مهمي در تامين آب شرب، صنعت و كشاورزي مناطق مركزي ايران دارد. متوسط آبدهي اين رودخانه در 20 سال اخير در حدود 3/ 1 ميليارد مترمكعب بوده است. اگرچه عمده منابع آب زاينده رود از كوهستانهاي بختياري در زاگرس مركزي سرچشمه مي‌گيرد، ولي به منظور تقويت آب اين رودخانه جهت جوابگويي به نياز فزاينده صنايع و مصارف ديگر، برخي تونلهاي انتقال آب نظير تونلهاي كوهرنگ (1، 2 و 3)، تونل چشمه لنگان و تونل خدنگستان حفر شده و برخي تونلهاي ديگر نظير بهشت آباد و كوگان در دست مطالعه است تا آب را از سرشاخه‌هاي كارون به اين رودخانه منتقل كند. استان چهارمحال و بختياري با دارا بودن7/ 5 درصد از مساحت حوضه رودخانه زاينده رود (2040 از 26900 كيلومترمربع)، بيش از 80 درصد منابع آب زاينده رود را تأمين مي كند؛ ولي سهم برداشت آب اين استان كمتر از 10 درصد منابع آب رودخانه زاينده رود است. با توجه به لزوم انجام طرح‌هاي توسعه در اين استان و گره خوردن هرگونه عمليات توسعه‌اي به مصرف بيشتر آب، اين موضوع مسائلي را در زمينه هاي اقتصادي، اجتماعي، زيست محيطي وغيره در پي خواهد داشت. مقاله حاضر كه به روش توصيفي- تحليلي به دنبال شناسايي قابليت ها و محدوديت هاي استان چهارمحال و بختياري در تأمين آب فلات مركزي مي باشد. نتايج نشان مي‌دهد كه مصرف فزاينده آب هم در داخل استان و هم در فلات مركزي به دليل افزايش جمعيت و فعاليتهاي توسعهاي در آينده مسائل سياسي، اجتماعي و زيست محيطي بيشتري را به دنبال خواهد داشت.