تحليل شخصيت دمنه و خرس بر اساس مكتب روان‌شناسي آدلر

ادبيات به دليل ماهيت و حوزه‏ي گسترده‌اش با ديگر رشته‌هاي علوم انساني از جمله روان‌شناسي تناسب موضوعي دارد و قابليت انجام پژوهش‌هاي بين‌رشته‌اي را داراست. ترجمه‏ي كليله و دمنه از آثار مهم ادبيات فارسي است كه آفريدگارش، ابوالمعالي نصرالله منشي در توصيف شخصيت‏هاي كليدي آن به گونه اي تصوير پردازي كرده كه با تحليل هاي روان شناختي مي‌توان به لايه هاي پنهان رواني و شخصيتي ايشان دست يافت. اين امر حاكي از نگاه دقيق نصرالله منشي، نويسنده‏ي مترجم، به سرشت و روان آدمي است. از جمله اين شخصيت ها مي‌توان به دمنه اشاره كرد كه نصرالله منشي به ارائه‏ي نشانه‏ها، توصيف رفتار و علل انگيزشي وي مي پردازد. با بررسي اين توصيف ها و نشانه ها و مقايسه‏ي آن ها، مي توان نتيجه گرفت اختلال رواني دمنه منجر به قتل شَنزَبه مي‌شود. در ميان شخصيت‌هاي مرزبان‏نامه نيز، خرس همچون دمنه، ضد قهرمان است كه در اين مقاله علّت روان‌شناختي رفتار آنان در «عقده‏ي حقارت» فرض شده است. بنابر داستان شير و گاو از كليله و دمنه و داستان شير و شتر پرهيزگار از مرزبان‏نامه مي توان علل پيدايش اختلال رواني را در دمنه و خرس در اين موارد دانست: جاه‏طلبي، خشم، نفرت، رشك و حسادت، هراس و... .