مقايسه ميزان انسجام متن در دو داستان مشابه از كليله و دمنه و مرزبان نامه با رويكرد زبان شناسي نقش گرا

پژوهش حاضر به بررسي مقايسه اي دو داستان مشابه از برجسته ترين و هنري ترين متون نثر فنّي فارسي ، « كليله و دمنه » و « مرزبان نامه » از منظر زبان شناسي نقش گرا و بر بنياد نظريه ي « انسجام متن » مي پردازد. در نيمه هاي دوم قرن بيستم ، زبان شناسان نقش گرا ، به واكاوي بعد ارتباطي و جنبه هاي اجتماعي زبان پرداختند و واحد بررسي زبان را از سطح جمله به متن ارتقا دادند. يكي از رويكردهاي كاربردي در نقش گرايي زبان ، تحليل گفتمان (Discourse Ananlysis ) نام دارد و بررسي « انسجام متن » كه براي نخستين بار به شكل يك نظريه ي واحد توسط « هليدي و حسن » ارائه شد ، يكي از شيوه هاي كاربردي تحليل گفتمان به شمار مي رود. هدف از به كاربردن اين شيوه ، فراهم آوردن تحليل و توصيفي يكپارچه از ابعاد اصلي ارتباط زباني است. پژوهش حاضر ، به بررسي دو داستان مشابه از كتب يادشده ، بر بنياد پنج رويكرد اصلي انسجام متن ، يعني ارجاع ، جايگزيني ، حذف ، ربط و واژگان مي پردازد و در هر بخش پس از ارائه ي شواهدي از داستان ها و بسامد دقيق كار بست هر يك از عناصر انسجام در متن ، به تحليل و توصيف مقايسه اي آن دو مي پردازد. در پايان نتايج علمي پژوهش پس از توصيف به صورت نمودارهاي بسامدي ارائه شده است.