نظريه كنترل بيروني و انديشة مركزي كليله و دمنه

كليله و دمنه در بردارندة نكات و مطالب برجسته اي دربارة طرز سياست و رفتار ملوك و مسئولان با مردم است به طوري كه شكّي نيست كه انديشة محوري و غالب كليله و دمنه، نوع روابط ملوك و پادشاهان و مسئولان با رعايا و مردم خويش است؛ لذا بررسي اين درونماية مركزي از ديدگاه هاي مختلف، باعث كسب شناخت بهتر و بيشترِ محتواي اين اثر و كاربرد آن در حوزة سياست و اخلاق اجتماعي مي گردد. ويليام گلاسر، روان شناس و سياستمدار برجستة معاصر، ديدگاه هاي ارزشمندي دربارة چهار نوع اصلي روابط ميان انسانها كه رابطة افراد بالادست و حاكم با افراد زيردست و كارگزار نيز يكي از اين چهار مورد است، دارد كه به كمك ديدگاه او كه به «نظرية انتخاب» شناخته شده است، مي توان تحليل و بررسي دقيقتري از درونماية مركزي كليله و دمنه ارائه كرد. گلاسر، نظرية انتخاب را برمبناي دو مفهوم «كنترل بيروني» و «كنترل دروني» تبيين و تشريح كرده است و حكومتهاي خودكامه و استبدادي و ناكارآمد را واجد مصداقهاي هفت گانة «كنترل بيروني» مي داند. اين مقاله با توجّه به نظرية انتخاب و كنترل بيروني ويليام گلاسر، به تبيين و بررسي انديشه هاي مركزي و اساسي كليله و دمنه درباب سياست و رابطة ملوك و كارگزاران و مردم پرداخته است.