بررسي زمانبندي روايت در كليله و دمنه بر مبناي نظرية ژرار ژنت

از ميان ساختارگراياني كه به روايت و كاربرد زمان در ساماندهي آن پرداخته اند نقش ژرار ژنت، ساختارگراي فرانسوي، در تكوين نظريّة زمان روايي كه از تأثيرگذارترين مؤلّفه‌هاي پيشبرد روايت داستاني است بسيار قابل توجّه است. او نظريّة زمان در روايت را در سه محور نظم، تداوم و بسامد مطرح كرده است. در ميان متون روايي شاخص در زبان فارسي، كليله و دمنه به لحاظ زمان و ساختار روايي جامعة آماري مناسبي براي تطبيق با الگوي زمان ژرار ژنت است. در اين كتاب از تكنيك‌هاي روايت گذشته‌نگر و آينده‌نگر براي ايجاد خلأ و تعليق در داستان مكرر استفاده شده است. در بسياري از حكايت ها گاه توالي خطّي زمان به هم مي خورد و زمان تقويمي به زمان روايت تغيير مي يابد و زمان پريشي هاي گذشته نگر و آينده نگر سرانجام به گره گشايي مي انجامد. افراد زيادي نقش ايفا مي كنند و اغلب در قالب اول شخص نمودار مي شوند. از بسامد مكرر به وفور استفاده شده و شيوة مخاطب در مخاطب نيز بر فضاي داستان غالب است كه براي همذات پنداري خواننده با متن و همسويي ذهن وي با داستان صورت گرفته است. زمان در كليله داراي شتاب ثابت يا مثبت است و غالب فضاي داستان به توصيف حوادث اختصاص مي يابد.در ميان عناصر داستان، گفتگو از ساير عناصر پررنگ تر است.