كاربرد تحليل شبكه اجتماعي درآشكارسازي ساختار حكمراني محلي منابع آب

The use of social network analysis in clarifing of local governance structure of water resources

يكي از مسائل مهمي كه همواره در جامعه شناسي مورد توجه بوده ، بررسي الگوي روابط عناصر در سطوح مختلف جامعه است:روابط بين مردم،نهادها،سازمان ها،دولت ها و غيره.تحليل شبكه اجتماعي با هدف تحليل اين روابط از دهه 1940 در انسان شناسي باب شد و از آن پس جايگاه خاصي در مديريت منابع طبيعي و در اين اواخر در مديريت منابع آب پيدا نموده است.در اين پژوهش، روابط 28 نهاد مرتبط با مديريت منابع آب زراعي شهرستان رشت با بهره گيري از روش تحليل شبكه و شاخص هاي مركزيت مورد بررسي قرار گرفته است.نتايج نشان داد كه تمركز زدايي و واگذاري نقش ها ي محوري به سازمانهاي تخصصي كه زمينه ساز مديريت مشاركتي منابع آب مي باشد اتفاق نيفتاده و در مقابل تمركز قدرت و اقتدار در مديريت منابع آب كشاورزي در يك سازمان غير تخصصي كه نقش تسهيل كنندگي و بستر سازي دارد صورت گرفته است. به عبارت ديگر راه حل چالش هاي روز افزون محدوديت منابع آب كشاورزي در استان نه از طريق توسعه نظام مديريت مشاركتي و تفويض نقش هاي محوري به سطوح پايين تر و تخصصي تر بلكه از راه تمركز قدرت و اقتدار در سازمانهاي سياسي جستجو مي شود.يافته مهم ديگر، تاكيد بر مفيد بودن اما نابسندگي روش تحليل شبكه اجتماعي در تبيين فرايند و ساختار روابط در نظام اجتماعي-زيستي نظير مديريت منابع آب مي باشد كه پيشنهاد مي شود از اين روش در تركيب با ساير روش هاي كيفي نظير روش كيو، تحليل محتوا، تئوري مبنا،مطالعات موردي وغيره براي براي دست يابي به يافته اي كارامد و موثق مورد استفاده قرار گيرد.

The pattern of relations at different levels of society: relations between people, institutions, organizations, governments and so on, are one of the important issues that have been considered in sociology. Aiming to analyze the relationship, social network analysis became common in the 1940s, and then a special place in natural resource management and recently in the management of water resources has gained. In this study, the partnerships of 28 institutions associated with agricultural water resource management using network analysis method is discussed. Results showed that decentralization and devolution of central roles to professional organizations that promote participatory management of water resources has not happened, and the power and authority in a non-specialized organizations,which is in fact an facilitator institution ,are focused. In other words, solutions to the challenges of increasing restrictions on agricultural water resources in the province, not through the development of cooperative management systems and devolution of central roles to lower and more specialized levels, but through the concentration of power and authority in political organizations be seeked. Other important findings, emphasizing the usefulness but the inadequacy of social network analysis to explain the process and the structure of relationships in the socio-biological system, such as water resource management, it is recommended to use this method in combination with other qualitative methods to achieve the efficient and reliable findings.