حقوق شهروندي در نهج‌البلاغه

در پژوهش حاضر درصدديم «مفهوم و حقوق شهروندي» را ازديدگاه امام علي (ع) بررسي كنيم. چرا كه با رجوع به دستورات و راهنمايي‌هاي پيشوايان ديني، مي توان به دركي درست از اين مورد رسيد لذا دراين راستا با تاكيد بر سخنان آن‌حضرت در نهج البلاغه مي خواهيم به فهم و دانش صحيحي در اين زمينه دست يابيم. به اين منظور مسئله چيستي مفهوم و حقوق شهروندي در نهج البلاغه با تاكيد بر هفت محور، يعني بستر، مباني، محتوا، عمق، نوع، گستره و غايت شهروندي بررسي مي شود. يك جامعه اخلاقي در صورتي به وجود مي‌آيد كه اعضاي آن به يكديگر احترام گذاشته و بر مسئوليت‌هاي خويش واقف باشند. نگاه خليفه و حاكم، سمت‌گيري سوي فرهنگي يا گروهي خاص ندارد، بلكه نسبت به همگان همراه با برابري و انعطاف‌پذيري است. توسعه و همبستگي در جامعه‌اي كه بنيان آن، نه بر مبناي احساس، كه بر مبناي عقل بناشده است امري قابل‌انتظار خواهد بود. با انتقال ديدگاه اميرالمؤمنين (ع) به دنياي امروز، مي‌توان به اين نتيجه رسيد كه ايشان موضوع فرهنگ و عقيده خاص را در توصيف حق هيچ‌گاه به ميان نمي‌آورد؛ زيرا به‌خوبي از عواقب آن آگاه بود. موضوع كمك متقابل از مضامين برجسته در سخنان اميرالمؤمنين (ع) است. ازآنجاكه اين مفهوم سبب پديداري حق در جامعه مي‌شود، بيداري حس شهروندي را دامن زده و درنتيجه، شهروند فعال را در مقابل نوع منفعل آن پرورش داده و انسان مسئول را به جامعه مي‌شناساند.