تصوير مولانا در آمريكا: مطالعه موردي «رومي اصل» اثر كلمن باركس

در ميان ترجمه‌هاي انگليسي كه از آثار مولانا منتشر شده است، هيچ يك به اندازه آثار كلمن باركس، شاعر آمريكايي و استاد بازنشسته ادبيات در دانشگاه جورجيا نتوانسته توجه مخاطبان عام آمريكايي را به خود جلب كند. از طرف ديگر، از آنجا كه تصوير ادبيات يك كشور از طريق ترجمه در يك زبان و فرهنگ ديگر بازتاب مي‌يابد، مطالعه كيفيت ترجمه‌هاي ادبي از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. از اين رو، پژوهش حاضر بر آن است تا از طريق بررسي مقابله‌اي بخش‌هايي از روايت باركس از دفتر اول مثنوي راهبردهاي ترجمه او را شناسايي كند و با توجه به ديدگاه نظري آندره لفور، يكي از نظريه‌پردازان مطالعات ترجمه بررسي كند كه اين راهبردها چگونه اشعار مولانا را در جامعه مقصد بازنمايي كرده‌اند. يافته‌ها نشان مي‌دهد كه باركس از راهبردهاي روزآمد‌سازي، ساده‌سازي، مختصرسازي، متعارف‌سازي، آشكارسازي و حذف (فرهنگ‌زدايي و غير ديني‌سازي) استفاده كرده است. ايدئولوژي باركس كه در راهبردهاي ترجمه او به ويژه غير ديني‌سازي نمود يافته است، در مواردي موجب حذف مضمون ديني و عرفاني اشعار شده و به كمرنگ شدن تصوير مولانا از لحاظ مذهبي انجاميده است. ايدئولوژي همچنين در مواردي باركس را به سازگار كردن سپهر گفتمان مولانا با دنياي مخاطب آمريكايي رهنمون كرده است كه اين امر تصوير مولانا را به فرهنگ مادي و جسماني جامعه آمريكايي متمايل ساخته است. بوطيقاي غالب در ادبيات مقصد يعني شعر آزاد معاصر آمريكايي نيز نقش مهمي در اتخاذ راهبردهايي داشته است كه در نهايت به سبك ساده و لحن طبيعي اشعار منجر شده است.