نقش‌آفريني«باد صبا» در غزليات خاقاني

طبيعت گرايي و توجه به عناصر طبيعي سابقه اي ديرينه در شعر فارسي دارد. بعضي از شاعران صبغه اي اصلي شعر خود را به وصف طبيعت و جلوه‌هاي گوناگون آن اختصاص داده اند و گروهي ديگر تنها به بعضي از عناصر خاص طبيعي پرداخته اند ولي تلقي و نگاهي فراتر از نگاه عام و عادي به طبيعت داشته اند. اين نگاه خاص، ظريف و خيال انگيز سبب شده است كه بعضي از عناصر طبيعي همچون«قهرمان شعري» در شعر فارسي مطرح شوند كه«باد صبا» در قلمرو همين عناصراست.اين مقاله با هدف پژوهش توصيفي و ارايۀ مدل مبني بر نقش آفريني«باد صبا» و جايگاه مفهومي آن در غزليات«خاقاني» تبيين گرديد و سپس اجزا وشاخص‌هاي مفهومي هريك از مفاهيم مورد شناسايي و بررسي قرارگرفت و مفاهيم بر گرفته از«باد صبا» و نقش آن در غزليات خاقاني مشخص گرديد. پس از بررسي 401 غزل نگاشته شده در غزليات خاقاني، نتايج پژوهش نشان دادتنها در 8 غزل، كلمه«باد صبا» و يا عناويني مشابه آن استفاده شده كه مجموع آنها 10 كلمه مي باشد. از مجموع اين ده كلمه، به ترتيب واژه: باد 1 بار، صبا 3 بار و باد صبا 6 بار تكرار شده اند. همچنين نتايج پژوهش نشان مي دهد%60 مضامين به كار رفته باد صبا در ديوان غزليات خاقاني به مفهوم پيك و امين شاعر، %30 آن به عاشق و رقيب و %10 آن به مفهوم دروغگو اشاره دارد.