دانش‌آموزان و كتاب‌هاي درسي تاريخ

آموزش و پرورش در قالب‌هاي مختلف، به ويژه با استفاده از كتب درسي مناسب، مي‌تواند نقش برجسته‌اي در تقويت و ترويج هويت ملي هر كشوري ايفا نموده، حيات آن را تضمين كند. از آن جمله، آگاهي‌هاي تاريخي است كه يكي از شاخصه‌هاي مهم هويتي ملت ها به شمار مي‌رود. يكي از راههاي تقويت هويت ملي و هويت بخشي طرح آن در زمان نوجواني، به ويژه در دوره اول متوسطه است. به اين منظور، مواد و كتب آموزشي مي‌توانند در تقويت عناصر هويت بخش، باورهاي ملي و برانگيختن عرق ملي، نقش اساسي داشته باشند. با توجه به اهميت كتاب‌هاي درسي در هويت بخشي ملي دانش آموزان، پژوهش حاضر با هدف بررسي نمادهاي هويت ملي در بخش تاريخ كتاب‌هاي درسي مطالعات اجتماعي، دوره اول متوسطه انجام شده است. نمادهاي هويت ملي كه در اين پژوهش مورد بررسي قرار گرفته اند، شامل پرچم، سرود ملي، جشن‌هاي ملي، هنر ايراني، مكان‌هاي تاريخي، آثار تاريخي، زبان و خط فارسي، مشاهير ملي، نقشه‌هاي تاريخي و پوشاك است. بدين منظور با بهره گيري از روش تحليل محتوا، بخش تاريخ كتاب‌هاي جديد التاليف مطالعات اجتماعي دوره اول متوسطه در سال تحصيلي 95- 1394 مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار گرفته است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد، آموزش هويت ملي در بخش تاريخ كتاب‌هاي درسي مطالعات اجتماعي ناقص و گذرا بوده، و در ميان دروس، صفحات و تصاوير اين كتاب ها به نمادهاي هويت ملي توجه متعادلي نشده است؛ برخي نمادهاي ملي مورد بي توجهي زيادي قرار گرفته اند و برخي ديگر بيشتر مورد توجه اند؛ براي نمونه به آثار تاريخي توجه زيادي شده است در حالي كه به نماد پرچم بسيار كم پرداخته شده است و نماد سرود ملي نيز در هيچ يك از كتاب‌هاي درسي وجود ندارد.