بررسي شباهت شگردهاي مضمون‏ سازي وساخت ضرب‏المثل‏هاي فارسي

مضمون يكي از مهم‌ترين مفاهيم انتقادي و مركزي ادبيات در جهان است. دستيابي به مضامين آثار ادبي در دنيا كاري بسيار تخصصي و دشوار و درعين حال بنيادي شناخته مي‌شود. ارتباط مضمون با كار نظريه و نقد ادبي نيز بر كسي پوشيده نيست و برخي دست‌يابي به مضمون را يكي از مهم‌ترين رسالت‌هاي نقد ادبي مي‌دانند؛ از چنين ديدگاهي مضمون‌يابي كاري انتقادي است كه ضرورتاً بايد ذيل نظريه‌اي ادبي صورت گيرد. نكته مهم ديگر شگردهاي مضمون‏سازي است كه در سبك‏هاي متفاوت، به روش‏هاي متفاوتي شكل گرفته است. برجسته‏ترين مضامين به كمك آرايه‏هاي ادبي ساخته شده‏اند و اتفاقا برخي از شگردهاي مضمون‏سازي در ساخت «اَمثال فارسي» هم نقش دارند. در اين پژوهش برآنيم تا شباهت‏هاي ساخت مضمون و ضرب‏المثل‏ها را بررسي كنيم؛ به اين معنا كه آياپايۀ ساخت مضمون و مَثَل به يكديگر شباهت دارند و آياممكن است اين شباهت زيرساخت‏ها، سبب رواج بسياري از مثل‏ها به شكل منظوم و تكرار آن در شعر شاعرانفارسي شده باشد؟نتيجۀ پژوهش روشن مي‏كند كه شباهت ساخت مثل و مضمون در بسياري موارد، به ويژه مثل‏هاي هم‏مضمون، انكارناشدني است.