شماره ركورد كنفرانس :
4102
عنوان مقاله :
بررسي و مقايسه شاخص‌هاي خشك‌سالي اقليمي در شهرستان سيرجان
پديدآورندگان :
صالحي مهتاب salehim88@yahoo.com كارشناس ارشد مديريت مناطق بياباني دانشگاه شيراز , اميري دوماري محدثه كارشناس ارشد مديريت مناطق بياباني دانشگاه شيراز
كليدواژه :
خشك‌سالي , شاخص SPI , شاخص PNI , شاخص ZSI
عنوان كنفرانس :
اولين همايش ملي تغيير اقليم و اكوسيستم هاي آبي
چكيده فارسي :
خشك‌سالي يكي از خطرات طبيعي بسيار مهم و نگران‌كننده است كه به‌عنوان يك بحران زيست‌محيطي جدي در جهان و به‌خصوص در كشور ما شناخته شده است. پايش مؤثر و به‌موقع خشك‌سالي به‌عنوان گام نخستين در كاهش آسيب‌هاي خشك‌سالي محسوب شده و مي‌تواند سبب توسعۀ سيستم‌هاي هشدار قبلي شود. از اين‌رو ارزيابي كمي و دقيق شرايط خشك‌سالي در يك منطقه به‌عنوان قدم اول در مديريت منابع آب محسوب مي‌گردد. شاخص‌هاي مختلف خشك‌سالي بيان‌كنندۀ حدود طبيعي خشك‌سالي‌هاي رخداده هستند كه به‌عنوان ابزاري براي تعيين، پايش و ارزيابي خشك‌سالي در مقياس‌هاي مختلف زماني و مكاني محسوب مي‌شوند. شاخص‌هاي خشك‌سالي تابعي از بارندگي، درجه حرارت، جريان رودخانه‌ها و پارامترهاي قابل اندازه‌گيري ديگر مي‌باشند. از ميان متغير‌هاي ذكر شده، بارندگي مهم‌ترين متغيري است كه نوسانات آن به‌طور مستقيم در رطوبت خاك، جريان‌هاي سطحي، تغييرات مخازن آب و غيره انعكاس مي‌يابد. لذا در اين پژوهش تلاش مي‌شود تا عملكرد سه شاخص خشك‌سالي اقليمي ازجمله PNI، SPI و ZSI كه هر سه مبتني بر تحليل آمارهاي بارندگي مي‌باشند را در شهرستان سيرجان بررسي و مناسب‌ترين شاخص را براي پايش خشك‌سالي در منطقه مورد مطالعه معرفي مي‌نمايد. بدين منظور آمارهاي بارش مربوط به يك دوره آماري 20 ساله (1392-1372)، از اداره هواشناسي شهرستان سيرجان تهيه گرديد. آمارهاي بارش بر اساس آزمون همگني RUN Test در محيط نرم‌افزاري SPSS تصحيح گرديدند. بازسازي نواقص آماري بر اساس روش نسبت نرمال صورت گرفت. نتايج حاصل از تقارن كمينه بارش با رخداد خشك‌سالي‌هاي شديد و بسيار شديد بيانگر اين بود كه شاخص PNI مقارن با سال وقوع كمينه رخداد خشك‌سالي بسيار شديد را در تمام ايستگاه‌ها و شاخص SPI رخداد خشك‌سالي بسيار شديد را در همه ايستگاه‌ها به‌جز ايستگاه اسطور به‌خوبي نشان داد. به‌طوري كه شاخص ZSI عملكرد خوبي را در نمايش رخداد خشك‌سالي بسيار شديد ارائه نداد و تنها در ايستگاه خيرآباد شرايط خشك‌سالي شديد را نشان داد. اگرچه، هيچ شاخصي ازنظر كم و كيف بالاتر از بقيه شاخص‌ها نيست، اما بعضي از شاخص‌ها ممكن است براي بعضي از كاربران مفيدتر باشند. بر اين اساس در انتخاب مناسب‌ترين شاخص جهت پايش خشك‌سالي در منظقه مورد مطالعه، شاخص PNI در جايگاه اول، شاخص SPI در جايگاه دوم و شاخص ZSI در جايگاه سوم قرار مي‌گيرد.
